NGUYỄN THỊ THANH THẢO - "Thương Ngàn" - Chỉ dấu sinh thái từ nghề báo, nghiệp văn Vĩnh Quyền

20 Tháng Sáu 20238:19 SA(Xem: 3142)
NGUYỄN THỊ THANH THẢO - "Thương Ngàn" - Chỉ dấu sinh thái từ nghề báo, nghiệp văn Vĩnh Quyền
"Tôi nhận ra tôi và cô bé Katu có chung một giấc mơ. Rằng lúc này chúng tôi đang trông thấy một rừng lim non nhú lên từ mặt đất hoang, lớn thật nhanh quanh gốc lim già, quanh ngôi nhà sàn và trải rộng tới vô cùng." (TN, tr. 16)

"Thương ngàn" của nhà văn Vĩnh Quyền vừa được phát hành vào cuối tháng 5 năm 2023 được xem như một trong những “chỉ dấu” của dòng tiểu thuyết vốn không quen thuộc cả đối với người cầm bút và độc giả Việt Nam: tiểu thuyết sinh thái.

Trong văn học đương đại Việt Nam, Vĩnh Quyền là một hiện tượng văn học đặc biệt. Anh đặc biệt không chỉ vì nổi danh từ những năm thập niên 80, 90 của thế kỷ trước, vì là nhà văn hiếm hoi sử dụng tư duy trên nền tảng của một ngôn ngữ khác để sáng tác (chứ không phải viết bằng tiếng mẹ đẻ rồi dịch sang tiếng nước ngoài) như Debris of Debris/ Mảnh vỡ của mảnh vỡ, Inside Infinity/Trong vô tận, Vĩnh Quyền còn có một chuỗi tương hội trong nghề viết của anh: viết văn-làm báo-viết văn-nhiếp ảnh-làm báo-viết văn.

Sau khi xuất bản ba cuốn tiểu thuyết lịch sử, anh “đầu quân” làm việc cho báo Lao Động để “nuôi văn”. Và thật “duyên nghiệp”, báo chí không chỉ mang lại cho anh sự ổn định về vật chất để yên tâm sáng tác viết văn mà còn "cấp" cả "kho tư liệu đời sống" cho anh viết Debris of Debris và nhiều tiểu thuyết khác, cả truyện ngắn và kịch bản phim.

Khi tuổi cao, dừng làm việc ở tòa soạn báo để rong chơi viết văn toàn thời gian, Vĩnh Quyền lại không thể không viết báo, dù ở dạng thức gần gũi văn chương: bút ký. Máy ảnh là "vật chứng" một thời dọc ngang làm báo, giờ đây lại trở thành công cụ hữu dụng khi anh quyết định dành trọn tâm huyết cho việc chụp ảnh phong cảnh, động vật hoang dã để rồi chúng trở lại phục vụ "nghiệp báo": làm ảnh minh họa cho các bài báo báo động sinh cảnh muông thú ngày càng bị thu hẹp, phá vỡ.

VinhQuyen 01

Giữa hai bộ môn tưởng gần mà xa của báo và văn, anh đã sử dụng cái sở trường bên này bù vào sở đoản bên kia và ngược lại. Kỳ lạ thay, tay anh chạm vào đâu, hóa vàng đến đấy. Làm báo trên nền tảng của một nhà văn nên những phóng sự, bút ký của Vĩnh Quyền đầy ắp thời sự mà vẫn được bọc dưới lớp vỏ văn chương mượt mà, quyến rũ. Để rồi khi toàn tâm viết văn, Vĩnh Quyền đã đưa những câu chuyện, chi tiết từ cuộc hành nghề lẫn tin tức báo chí vào trong tiểu thuyết tự nhiên như một nhà báo.

Và dù làm báo, viết văn thì yếu tố “mới” vẫn là tiêu điểm chung trong cả sáng tác văn chương lẫn báo chí của Vĩnh Quyền. Điều đó chứng thực bởi sự tiên phong trong thể loại ký rất dài và nhuốm màu văn học một thời được đưa vào kinh viện như một thể loại mới lạ và việc gần như cập nhật các phong cách, thể loại mới nhất của văn chương thế giới, đặc biệt trong tiểu thuyết và truyện ngắn của anh.

*
Vào rừng để nghỉ ngơi sau nhiều năm dán mắt vào màn hình máy tính, hóa ra Vĩnh Quyền lại phải nghĩ ngợi nhiều về tình hình thực tế sinh thái của đất nước đang bày ra. Vì vậy, cho đến giờ, trên đường thiên lý dẫn đến những cánh rừng, trong đầu anh, trong tim anh vẫn canh cánh những chuyện của văn chương, của báo chí. Sự nghĩ đó làm sống dậy ký ức một thời trai trẻ viết phóng sự, bút ký đường rừng. Trong bối cảnh từ bạt ngàn Katu rộng lớn của xứ Quảng, "Thương ngàn" đã được nhà văn ghi chép lại trên mảnh đất của tiểu thuyết, với một độ tiết chế quyết liệt của ngôn từ, sự tối giản cần thiết để trải rộng vào độc giả những chiều kích của tư duy.

"Không thuộc về rừng nhưng tôi có nỗi thương ngàn khôn nguôi, như Vy yêu say mê những vì sao ngoại vi Hệ Mặt trời loài người chưa từng biết đến, như Thư say tờ báo thơm mùi mực mới của mình." (TN, tr. 75)

"Thương ngàn" là một tiểu thuyết hiện đại với khối kết cấu nén luôn trong tình trạng chực chờ bùng vỡ: đó là một "mùa săn máu" vừa oai dũng linh thiêng vừa đượm màu hủ tục, đó là sự dịch chuyển không gian núi rừng Tr'hy đến nước Mỹ với một nguy cơ "vụ nổ The Big Rip" trong mối quan hệ mắc kẹt nghìn trùng giữa nhân vật chính và những người phụ nữ được yêu. Dự cảm về một "vũ trụ sụp đổ vào chính nó" cũng chính là tiếng kêu "cứu người" trong lạc lõng thê lương tại một trận sạt lở kinh hoàng vùng trung du phía tây xứ Quảng.

Và, không muốn vào rừng như một kẻ vô minh, Vĩnh Quyền đã gầy dựng một "Thương ngàn" với canh cánh nỗi niềm "có lẽ bạn không bao giờ biết rằng chúng ta chỉ có duy nhất một trái đất mà thôi" (Cheryl Glotfelry). Và không phải tự nhiên, Vĩnh Quyền đã dành trọn trang khởi đầu cho cuốn tiểu thuyết của mình bằng đề dẫn của nhà khoa học nữ Sylvia A. Earle: "Phần còn lại của thế giới tự nhiên có thể tồn tại mà không có chúng ta, nhưng chúng ta không thể tồn tại mà thiếu phần còn lại của thế giới tự nhiên".

Trên nền tảng phong cách lịch lãm và sang trọng, Vĩnh Quyền có thể đã đưa những chỉ dấu sinh thái gần hơn đến với bạn đọc khi mở ra "Thương ngàn" trong một nghệ thuật tiểu thuyết rất mới. Ở đó, có sinh động đa dạng của một lối kể ghi chép báo chí, của vẻ đẹp quyến rũ văn chương, của những thước phim sắc nét từ một tay máy công phu thượng thừa.


Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
05 Tháng Mười 20243:56 CH(Xem: 75)
Tôi thương ông vất vả như tôi thương tất cả những ai đeo đuổi công việc sáng tác từng nếm mùi cay đắng, thất bại, khổ đau.
22 Tháng Chín 20248:53 SA(Xem: 134)
Vừa qua họa sĩ Nguyễn Đình Thuần gọi cho biết, Cung Tích Biền mới tổ chức sinh nhật thứ 88. Mừng anh tuổi cao nhưng còn khỏe. Mong anh tiếp tục viết thêm nhiều tác phẩm “cay” hơn.
25 Tháng Tám 20246:53 SA(Xem: 253)
Thông tin từ các bạn thơ tri kỷ, “Mắt Biếc” là tập thơ cuối đời của nhà thơ Linh Phương sau những tháng ngày phải chống chọi với căn bệnh tai biến,” đến nỗi khi được tin thi phẩm này được Hội Nhà Văn cấp phép anh đã khóc trên giường bệnh!
10 Tháng Tám 20248:59 SA(Xem: 267)
Hơn ba mươi năm trở lại đây, trên các báo Việt ngữ ở hải ngoại, độc giả đã quen biết bút hiệu Vương Trùng Dương, một cây bút viết nhanh, viết đều, đủ loại,
30 Tháng Bảy 20247:18 SA(Xem: 262)
"Dòng Đời", tác phẩm thứ sáu của nhà văn Lê Lạc Giao,
18 Tháng Bảy 20246:03 CH(Xem: 317)
Vực trắng là tập thơ mới nhất của Lữ Mai gồm 54 bài thơ, được chia làm 6 phần:
02 Tháng Sáu 20245:41 CH(Xem: 646)
Chỉ trong 2 năm 2023-2024, Vũ Ngọc Giao - một cây bút nữ xứ Đà thành đã cho ra đời 4 tác phẩm,
22 Tháng Năm 20244:58 CH(Xem: 684)
Phan Nhật Nam tính tình hào sảng, sẵn sàng móc túi đến đồng bạc cuối cùng để giúp đỡ những trường hợp khó khăn dẫu chỉ quen biết hay sơ giao.
12 Tháng Năm 202410:42 SA(Xem: 655)
cuộc sống và sự nghiệp sáng tạo của Đỗ Hồng Ngọc rất sinh động, và phong phú.
05 Tháng Năm 20241:31 CH(Xem: 867)
Tập thơ có bề dày 249 trang gồm ba tiểu đề: ngẫu hứng, mai anh về miền Trung và những bài thơ khác và khổ lụy.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 20824)
Tôi không biết phải bắt đầu từ đâu, ra sao, thế nào khi đứng trước khu rừng có quá nhiều những gốc lạ, quý? Khu rừng thuộc quyền sở hữu của người dựng thành đêm-từ-biệt…Trần.
(Xem: 15780)
Đề cập tới sự nghiệp âm nhạc giá trị của cố nhạc sĩ Phạm Đình Chương, nếu chỉ nói tới khía cạnh thơ phổ nhạc (dù cho ông được ghi nhận như một thiên tài) mà không đề cập tới những lãnh vực khác, tôi cho là một thiếu sót không thể tha thứ.
(Xem: 17446)
Tuy nhiên, thế hệ 1940-1950, cũng lại là thế hệ cung cấp cho văn chương miền Nam 20 năm, những bài thơ, những trang
(Xem: 10131)
Loạt bài của Nguyên Vũ / Vũ Ngự Chiêu được độc giả, nhất là giới quân nhân đón nhận nồng nhiệt
(Xem: 18577)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 4988)
Tôi mượn câu thơ kết trong bài 'Đêm, nhớ trăng Sài Gòn' của Du Tử Lê để làm tựa cho bài viết này, bài viết về ông: Du Tử Lê - một nhà thơ có tầm ảnh hưởng lớn đối với văn chương Việt Nam.
(Xem: 1740)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 2224)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 2133)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 23448)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 19960)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 8763)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 9774)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 9203)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 12169)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 31688)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 21481)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 26472)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 23910)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 22704)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 20814)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 18905)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 20052)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 17650)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 16763)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 25729)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 33055)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 35559)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,