Lê Văn Ninh - Tính Thủy Chung: Tương Quan GIữa Dời Sống hằng Ngày Và Thơ Tình Du Tử Lê

13 Tháng Tám 201012:00 SA(Xem: 4377)
Lê Văn Ninh - Tính Thủy Chung: Tương Quan GIữa Dời Sống hằng Ngày Và Thơ Tình Du Tử Lê

(Bài nói chuyện trong buổi Thơ Nhạc Du Tử Lê do Hội Người Việt Cao Niên, Austin, Texas. tổ chức ngày 10-1-98) 

(......)

Tôi không phải là nhà thơ, nhà văn, cũng không phải nhà phê bình văn học, nên những nhận xét của tôi về thơ Du Tử Lê chỉ là dựa vào mối thâm tình bằng hữu, có thể rất chủ quan.

Như chúng ta đã rõ, Du Tử Lê làm thơ, viết văn rất sớm và cũng rất kiên trì. Trong suốt 40 năm qua, ở quê nhà cũng như ở hải ngoạị Những tác phẩm của Du Tử Lê, dù là thơ hay truyện đều xoáy quanh những mối tình; những mối tình thật, có tính cách riêng tư của nhà thơ, đã sống qua bằng hơi thở, bằng xúc cảm của ngũ quan, chứ không phải bằng những mảnh tình tưởng tượng của một số thi nhân hay văn sĩ mà ta thường thấy.

Trong số những tác phẩm đã xuất bản với hàng trăm bài thơ rất được ưa thích, tôi nhận thấy một nét rất đặc biệt, rất Du Tử Lê, đó là Sự Thủy Chung Trong Thơ Tình Du Tử Lê.

Có lẽ quý vị sẽ thắc mắc, tại sao tôi lại có một nhận xét lạ đời về một con người nổi danh đào hoa, “nòi tình” như Du Tử Lê? Cùng một lúc, Du Tử Lê không những có một, hai, mà ba bốn người tình... mà gọi là chung thủy ư? Và trong suốt 40 năm qua, đã có biết bao nhiêu mối tình chính thức, công khai, và biết bao nhiêu mối tình kín đáo chỉ có Du Tử Lê và một số rất ít người biết đến?

Nơi quê nhà, Du Tử Lê đã có những mối tình sôi nổi, sóng gió! Sau 1975 tại Hoa Kỳ, cũng đã có những cuộc bão tình được nhắc nhở rất nhiều trong giới văn nghệ sĩ! Nhưng tựu trung, đối với Du Tử Lê, chúng ta không thấy những vụ đánh ghen dữ dội, làm chấn động dư luận như vụ đánh ghen của cô Quờn tẩm xăng đốt chồng, hay vũ nữ Cẩm Nhung bị tạt át xít vào mặt ở Sài Gòn. Phải chăng đó cũng nhờ vào cái tài, khả năng đặc biệt Du Tử Lê, ngoài thi tài trác tuyệt của nhà thơ, đã hóa giải được mọi hờn ghen, giận dữ?

Gần đây, trong lúc tâm sự. Du Tử Lê đã thú nhận ông rất may mắn trong vấn đề nan giải nàỵ Cuộc sống gia đình ông tương đối được êm ấm có thể cũng là nhờ vào sự thủy chung trong tâm hồn của nhà thơ như chúng tôi đã nhận xét chăng?

Đọc thơ Du Tử Lê, chúng ta sẽ thấy rõ hơn sự thủy chung này, vì đó chính là ưu tư, là tiếng nói, là cuộc sống đích thực của ông. Sự thủy chung đó, không những thể hiện trong thơ tình yêu cho người yêu, cho gia đình, cho quê hương đất nước mà còn rất đậm đà trong tình bằng hữụ

Lúc ở tuổi thanh xuân, tình yêu lứa đôi đang nồng nàn thắm thiết, thì cũng vì cái “nòi tình” mà người yêu bỏ đi, để lại cho nhà thơ bao nỗi nhớ thương, tuyệt vọng. Đấy là lúc để nhà thơ tỏ tình tha thiết nhất:

 ...
 Hãy nói về cuộc đời
 tình yêu như lưỡi dao
 tình yêu như mũi nhọn
 êm ái và ngọt ngào
 cắt đứt cuộc tình đầu
 Thụy bây giờ về đâu? 

 ...

 Tôi là chim bói cá
 Em là ánh trăng ngà
 Chỉ cách một mặt hồ
 mà muôn trùng chia xa...
 (Khúc Thụy Du, Thơ Du Tử Lê, Anh Bằng phổ nhạc) 

Hình ảnh ánh trăng và mặt hồ tuy đơn sơ, đã gói trọn tâm trạng tuyệt vọng nhưng thật là thủy chung của nhà thơ.

Cũng vì sự thủy chung, tôn thờ tình yêu mà nhà thơ đã thăng hoa người tình thành Thánh Nữ: 

 Ôi Thánh Nữ đi bên lề nắng gió
 đã chẳng cùng, thôi! hỏi tới nhau chị 

Sự thủy chung của Du Tử Lê không chỉ giới hạn ở tình yêu nam nữ, mà chúng ta còn tìm thấy sự chung thủy nơi tình yêu dành cho những người thân khác trong gia đình như trong bài thơ: “Thấy Bình Minh Trên Sa Mạc Utah, Nhớ Mẹ Già”: 

 gọi ai gió nổi bốn trời
 chiếc nhau tôi lạnh phía đời bên kia
 mẹ nằm lặng lẽ trong khuya
 lắng nghe biển dội lời thì thầm, quên
 xương tàn một rúm chưa quên
 cố lay lắt sống để đền lỗi con... 

Đấy là nỗi thao thức, niềm ăn năn khôn nguôi của một người con biết mình không làm tròn phận hiếu với mẹ già.

Đối với những người con còn sót lại ở quê nhà, niềm xót xa thương cảm thật là sâu đậm: 

 khi tôi chết hãy đem tôi ra biển
 cho tôi về gặp lại các con tôi
 cho tôi về nhìn thấy lệ chúng rơi
 từ những mắt đã buồn hơn bóng tối. 

Tình yêu quê hương đất nước đối với Du Tử Lê cũng thật là nồng nàn, tha thiết như trong bài thơ “Khi Tôi Chết Hãy Đem Tôi Ra Biển”, vừa kể: 

 khi tôi chết hãy đem tôi ra biển
 đời lưu vong không cả một ngôi mồ
 vùi đất lạ thịt xương e khó rã
 hồn không đi sao trở lại quê nhà 

 khi tôi chết hãy đem tôi ra biển
 nước ngược dòng sẽ đẩy xác trôi đi
 bên kia biển là quê hương tôi đó
 rặng tre xưa muôn tuổi vẫn xanh rì. 

Bài thơ trên Du Tử Lê sáng tác vào năm 1977, khi nhà thơ lưu vong tỵ nạn của chúng ta không còn chút hy vọng trở lại quê hương thân yêu một lần cuối trong cuộc đờị

Trước năm 1975, khi còn là anh sinh viên du học nơi xứ Mỹ văn minh tiến bộ nhất nhân loại, đầy đủ tiện nghi và được sự thương yêu của người tình mắt xanh, tóc vàng tên Donna thật dễ thương, nhà thơ của chúng ta vẫn thủy chung với đất nước nghèo khó của mình: 

 không bao giờ đâu Donna, Donna
 dù anh có yêu em
 hơn bất cứ thứ gì trên đất Mỹ
 thì anh cũng vẫn trở về
 anh vẫn phải trở về quê hương anh
 cái giải đất khô cong hình chữ S

 ...

 cái giải đất rách nát nghèo đói vì chiến tranh
 liên tiếp hai mươi năm

 ...

 nơi mẹ anh đã già, một đời cơm ăn chan bằng nướt mắt
 nơi anh em, nơi chú bác, cô dì gần xa ruột thịt
 đã và còn đang từng giờ gục ngã
 chiến đấu cho sự trường tồn
 và lý tưởng tự do của giòng giống

 ...

 không bao giờ đâu Donna, Donna
 dù anh có yêu em
 hơn bất cứ thứ gì có trên đất Mỹ
 thì anh cũng vẫn trở về
 quê hương anh ruộng cằn đất cỗi
 người chưa lớn đã già
 trẻ chưa cao đã cọc...
 (Vỡ Lòng Cho Một Người Con Gái Mỹ, Thơ Du Tử Lê) 

Trong thời gian mươi năm trở lại đây, sự thủy chung của Du Tử Lê chỉ hướng vào bạn bè, thân hữụ Hầu như mỗi bài thơ mới, nhà thơ đều lấy cảm hứng tại những nơi chốn với bằng hữụ Du Tử Lê đã đánh dấu những thâm tình ở mỗi bài thơ bằng ghi chú như : “gửi thầy tôi, thầy nx.vinh...” hay “và lv.ninh, đt.pháp” hay “và nq.ngọ” v.v...

Những buổi ra mắt liên tục thơ, nhạc Du Tử Lê ở khắp mọi nơi trên đất Mỹ, Canadạ.., như buổi thơ nhạc ngày hôm nay là một chứng tích hùng hồn cho sự thủy chung trong tình bằng hữu của Du Tử Lê.

Không phải chỉ chung thủy với những thân hữu mới thành đạt, mà là với tất cả bằng hữu từ thời thơ ấu ở mọi ngành, mọi giớị

Bây giờ tôi xin trích đọc toàn bài Thơ Ở Một Thời Của Những Người Không Tuổi Trẻ mà Du Tử Lê đề tặng rất nhiều người để nói lên cuộc sống tình cảm với bằng hữu của nhà thơ lúc tuổi chiều xế bóng, nơi đất lạ quê người: 

 chúng tôi lớn: còi cây rừng, cỏ dại
 tuổi thơ chưa kịp ngọt đã chua, lè !
 mỗi trang sách bật lên nghìn dấu hỏi
 nguyên không gian chưa chỉ dấu đi, về 

 chúng tôi lớn vào đời không lựa, chọn
 hoa tình cờ nẻ đá mọc hoang mang
 suối không mạch; thác không nguồn; chảy ngược
 ngón vực ngờ khỏ vỡ trán cô đơn 

 chúng tôi lớn : ửng mặt trời đáy ngực
 ngông nghênh chê lạch nhỏ. Vượt biên, thùy
 trí vạm vỡ : khinh ba chiều hạn, hẹp
 (dù tháng ngày : thường trực ủ ê khuya !?!) 

 chúng tôi lớn : sông ngàn năm đứt khúc
 thồ nỗi buồn lên núị Cột mây chơi
 dăm đứa mượn lời ca và nốt nhạc
 rất nhiều thằng vui súng, đạn, khơi khơi
 thằng yếu đuối núp vô màu áo đạo
 đứa hoang đàng chết tốt bụng dao phay
 tên khụng khượng hỏi : - Đâu rồi Thượng Đế ?
 đứa lên rừng. Đứa kèm trẻ, xâm tay 

 chúng tôi lớn : nứt xương rồng, sa mạc
 tìm văn chương làm hố lấp tâm hồn
 chữ với nghĩa có đâu là lối thoát
 dăm đường dao, nhát cọ cũng hư , không 

 chim làm tổ. Chúng tôi tìm khói thuốc
 mửa mặt đời. Nôn thốc tháo nhân sinh
 thằng sở Mỹ lên gân. Thằng xách cặp
 tên lao công : trốn lính. Đứa dại hình 

 năm mươi tuổi : hai mươi năm lưu lạc
 những anh hùng, tài tử hóa lem. nhem
 đời dẫu nhận hay xua thì cũng vậy
 chúng tôi buồn hơn núi thọ tang sông 

 năm mươi tuổi : chúng tôi không tuổi trẻ
 thiếu quê hương : - phế bỏ võ công mình.
 (Portland, Seattle 8 - 93) 

Du Tử Lê như ta thấy, dù với bất toàn nào trong cuộc đời, vẫn là một nhà thơ, một thi sĩ lớn của thời đại chúng tạ Như Mai Thảo, một nhà văn lớn, một nhà thơ lớn đàn anh, đã viết về Du Tử Lê như sau:

 “ Và tiếng thơ Du Tử Lê bây giờ, theo tôi là tiếng thơ vô địch. Hắn bỏ lại sau lưng những người cùng thờị Trong sự bỏ lại sau đó, có cả tôi nữạ Tôi ví thơ Du Tử Lê là Tiếng Thơ Aùo Vàng. Và ngôi vị vô địch của Du Tử Lê, tôi nghĩ khó ai có thể theo kịp hay thay thế nổị”

(Mai Thảo -30.01.94)

 

Du Tử Lê đã chung thủy chọn lựa cho mình một hướng đi. Ông tình nguyện dành trọn cuộc sống cho văn chương, chữ nghĩạ Suốt cuộc đời, Du Tử Lê đã thủy chung với Thơ và theo tôi nghĩ, Du Tử Lê đồng nghĩa với Thơ. Chữ Thơ Viết Hoa!

 

LÊ VĂN NINH.

(Dallas 1-97) 

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 21070)
Tôi không biết phải bắt đầu từ đâu, ra sao, thế nào khi đứng trước khu rừng có quá nhiều những gốc lạ, quý? Khu rừng thuộc quyền sở hữu của người dựng thành đêm-từ-biệt…Trần.
(Xem: 15948)
Đề cập tới sự nghiệp âm nhạc giá trị của cố nhạc sĩ Phạm Đình Chương, nếu chỉ nói tới khía cạnh thơ phổ nhạc (dù cho ông được ghi nhận như một thiên tài) mà không đề cập tới những lãnh vực khác, tôi cho là một thiếu sót không thể tha thứ.
(Xem: 17596)
Tuy nhiên, thế hệ 1940-1950, cũng lại là thế hệ cung cấp cho văn chương miền Nam 20 năm, những bài thơ, những trang
(Xem: 10310)
Loạt bài của Nguyên Vũ / Vũ Ngự Chiêu được độc giả, nhất là giới quân nhân đón nhận nồng nhiệt
(Xem: 18773)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 5133)
Tôi mượn câu thơ kết trong bài 'Đêm, nhớ trăng Sài Gòn' của Du Tử Lê để làm tựa cho bài viết này, bài viết về ông: Du Tử Lê - một nhà thơ có tầm ảnh hưởng lớn đối với văn chương Việt Nam.
(Xem: 1868)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 2419)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 2255)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 23571)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 20056)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 8866)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 9903)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 9278)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 12336)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 31823)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 21558)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 26608)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 24048)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 22840)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 20955)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 18984)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 20163)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 17725)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 16810)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 25889)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 33206)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 35612)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,