Khuất Kim Ngữ - Người Thơ Của Nam Kỳ Lục Tỉnh

15 Tháng Tám 201012:00 SA(Xem: 5846)
Khuất Kim Ngữ - Người Thơ Của Nam Kỳ Lục Tỉnh

 

Mười bảy năm về trước, năm 1980, tôi biết Du Tử Lê.

Chuyến tầu chợ khởi đi từ Mỹ Tho, nhắm hướng Cà Mau, sức chứa hơn trăm người, đa số là dân đi buôn bán. Tôi không buôn bán mà đang kiếm đường vượt biên. Cà Mau có lẽ lý tưởng cho tôi, mặc dù trong túi tiền bạc không quá hai chỉ vàng, tôi vẫn mong rằng một cơ may nào đó sẽ đến với mình sau những chuyến đi không thành.

 

Con tàu lừng lững xuôi nam, tôi ngồi một góc nhìn cảnh, nhìn trời mà tâm hồn không dấy lên được một xúc cảm nào trước cảnh vật. Có lẽ nỗi lo âu đã triệt tiêu mọi cảm quan về thiên nhiên. Trong tôi chỉ còn lại duy nhất một điều: làm sao để ra đi.

 

Người đàn bà bán cơm trên tàu có lẽ là người duy nhất nói chuyện với tôi. Với một giọng miền Nam ngọt xớt, chị hỏi han tôi đủ thứ chuyện trên đời. Tôi trả lời nhát gừng và cố tránh những câu hỏi về thời cuộc.

 

“Qua thấy em coi bộ buồn dữ. Bộ hồi đó có đi dạy học hả?” “Không. Em đi vẽ.” “Dậy là thợ dẽ hả? Mèng ơi, thợ dẽ giàu lắm đa, ở xóm qua có một ông thợ dẽ mà nuôi tới hai bà vợ lận.” “Em nghèo lắm chị ơi không được như vậy đâu.” “Đói bụng hông, ăn giùm qua dĩa cơm sườn nghen. Có tôm rim nè, ngon lắm.” “Dạ, chị cho em chút thôi, em không ăn hết đâu.” “Có bánh bò tráng miệng nữa nè, ông xã qua làm đó, ngon lắm.”

 

“Dạ, chị cho em một cái.”

 

Miếng giấy gói bánh bò đã quá cũ, vàng lên một màu nhang. Tôi liếc tờ giấy có vẻ thiếu vệ sinh đó với một tâm trạng e dè. Điều tôi biết chắc là trên tấm giấy vàng vọt đó có in một bài thơ.

 

Thơ, lúc này không gợi cho tôi một khái niệm nào cả, mặc dù trước đây tôi cũng võ vẽ đôi bài.

Người muốn trả lại người sân nắng cụ

vườn thanh xuân nhiều hạt mộng ươm mầm

mắt mênh mông chiều chưa gió một lần

tóc chưa rụng những cành me lá biếc...

 

Sắc và ngọt. Chữ nghĩa trau chuốt đầy ắp hình ảnh. Tò mò tôi hỏi chị bán cơm “Chị ơi, mấy tờ giấy này còn không” “Ôi hiếm gì” “Chị đưa em coi” “Nè, nhưng phải giữ cho qua, hết lá chuối rồi” “Dạ”.

 

...

Tôi ham hố nên gạt người vào cuộc

nhưng nhục nhằn ta khó thể làm thinh

vung tay gươm ta phạt trúng cổ mình

mắt không kịp ngoái theo đầu ta đã rụng

 

Tôi thật sự bị bài thơ mê hoặc. Bài thơ lẫn lộn trong đống giấy hỗn tạp. Tôi kiên nhẫn tìm từng tờ lần theo số trang bên dưới. Bài thơ lạc mất tựa nhưng còn lại tên tác giả: Du Tử Lê.

 

Suốt buổi chiều hôm đó, lạ lùng thay tôi quên hết hoàn cảnh của mình. Tôi chợt nhận ra đâu đó trong tiềm thức tiếng gọi thi ca trong tôi vẫn còn động đậy. Bài thơ nào có đá động gì tới chuyện vượt biên? Vậy mà nó có khả năng xoa dịu hồn tôi trong một thời gian dài.

đời đâu có khác chi một đường gươm vụng

tình không hơn một lần lầm lỡ trọn đời

nếu thương nhau, xin gắng bậm môi cười

dù máu có ố hoen hàm răng ngọc lựu...

 

Tôi không hề có một người yêu nào có được hàm răng ngọc lựu để bậm môi rướm máu. Nhưng dòng thơ gợi lên trong tôi một bi kịch, bi kịch muôn đời của những kẻ yêu nhau. Du Tử Lê đã mang kịch vào thơ. Tôi không lầm đâu. Cả bài thơ là một vở kịch dài, có bố cục, có phân cảnh và rất nhiều nhân vật. Ngoài hai nhân vật chính là “Người” và “Ta” còn nhiều nhân vật khác được nhân cách hóa một cách thần tình: Chim, Sông, Sân nắng cũ, Mùa xuân áo đỏ, Bướm và độc đáo nhất: Gươm.

 

Những thanh gươm đời đã từng cứa vào hồn tôi, tôi nhận chân rất rõ điều đó. Du Tử Lê đã không đi những lằn gươm xây xước, chàng đã tự phạt vào cổ, như cứu rỗi, đầu hàng.

 

Trên sóng nước, con tàu lặng lẽ đi. Tôi vẫn loay hoay trong óc bài thơ vừa đọc. Tiếng hò miền Nam như xa như gần tạo một cảm giác buồn thiu tê tái. Tôi nhẩm đọc lại câu đầu của bài thơ:

 

Người muốn trả lại người sân nắng cũ...

 

Hốt nhiên, tôi ngâm lớn, theo thể loại Sa Mạc. Lạ, câu thơ nghe ngọt ngào và đầy chất Nam Bộ... Cứ thế, một mạch, tôi hát cả bài theo điệu vọng cổ. Tuyệt nhiên không chút khó khăn. Giữa buổi chiều thật nhạt của miền Tây, tiếng ca tôi đã làm nhiều người tò mò, lắng nghe, đâu đó vài tiếng vỗ tay nổi lên làm tôi thêm phấn chấn. Một ngày trôi qua như thế. Đêm lại, tôi nghe hình như tiếng vọng cổ vẫn đâu đây, hờ hững...

 

Bài thơ như một viên ngọc lấp lánh trong hồn và từ đó đã trở thành bài vọng cổ theo tôi đến nhiều bữa họp mặt văn nghệ với bạn bè sau lần vượt biên không thành.

 

Cuối cùng nó cũng đến được Mỹ.

 

Một đêm hè tháng 8 năm 96, bài vọng cổ đó lại có dịp cất lên trong Đêm Thơ Nhạc Du Tử Lê được tổ chức tại Portland, Oregon. Người hát cũng là tôi. Có khác một điều, lần này tôi hát cho chính tác giả nghe. Người thơ không thể ngờ rằng thơ mà cũng phổ thành vọng cổ được. Sao không? Cái chất Nam Bộ ngồn ngộn trong thơ anh tự nó đã hình thành những giai điệu mà khi đọc lớn lên, bất cứ một người miền Nam nào cũng nhận ra được. Tôi muốn giữ bài-thơ-vọng-cổ này cho một mình mình, như một kỷ niệm, một dấu ấn trong đời. Tôi không muốn ai khác hát bài thơ này. Tôi sợ, người hát có thể làm tôi đau và bài thơ chảy máu...

 

KHUẤT KIM NGỮ

(tạp chí Sóng, Oregon, số tháng 8.97)

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
20 Tháng Bảy 2022(Xem: 4579)
23 Tháng Tư 2022(Xem: 16386)
23 Tháng Sáu 2021(Xem: 4108)
22 Tháng Sáu 2021(Xem: 3043)
22 Tháng Sáu 2021(Xem: 3584)
22 Tháng Sáu 2021(Xem: 2392)
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16817)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 12052)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18833)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 9027)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8126)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 453)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 821)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 1020)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22340)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13901)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19088)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7781)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8697)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8394)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10940)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30590)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20745)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25369)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22814)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21616)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19674)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17966)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19150)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16826)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 16016)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24372)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31811)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34843)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,