Thơ Phương Uy, mùa gặt nhỏ, bội thu lớn

THƠ PHƯƠNG UY, MÙA GẶT NHỎ - BỘI THU LỚN.

Tôi không có cơ hội đọc nhiều thơ Hoàng Phương Uy. Nhưng trong ghi nhận riêng của tôi, mỗi lần giáp mặt với tiếng thơ của Hoàng, tôi lại bắt gặp một Phương Uy, khác. Tựa như đó là những con tầm vừa thoát khỏi chiếc kén ngôn ngữ. Tuy trước, vẫn chỉ là một Hoàng Phương Uy. Như những con tằm (những dòng thơ) tự thân, cho tôi những lấp lánh mới.

Cách khác, theo tôi, Hoàng đã làm mới thơ mình, từ cấu trúc, đến hình ảnh, con chữ… Tất cả tuồng như những con tôm mới được vớt lên từ biển, soi sói búng mình giữa thổ-ngơi thi ca - - Một thổ-ngơi ngặt nghèo, dè xẻn tới cay nghiệt, sự dễ dãi dành cho khả năng tồn tại của của chữ, nghĩa.

Tôi không biết ngày mai của thơ Hoàng Phương Uy sẽ ở điểm đứng nào? Nhưng hôm nay, với ba bài thơ của Hoàng Phương Uy, tôi có trong tay thì, đã sớm cho thấy phong-cách thơ của một người nữ mà, tôi nghĩ còn rất trẻ.

Thí dụ:

“Em nõn nuột đứng bên bờ tháng mới

Hồi sinh tôi một nỗi nhớ linh đình” (trích “Như gió liêu xiêu”)

(Tôi rất thích cụm từ “nỗi nhớ linh đình”. Nếu là người làm thơ dễ dãi, tầm tầm, để diễn tả nỗi nhớ ở khía cạnh con số, thì sau hai chữ “nỗi nhớ” rất có thể là “nỗi nhớ…nhung nhiều” hoặc, “nỗi nhớ…bao la” v.v...

Cũng vậy, ở bài “Khúc môi rời”, vẫn là thơ tám chữ, có nguyên một khổ thơ Hoàng viết:

“Nằm khép mắt cơn thôi miên bồ hóng

Xước thanh xuân âm vọng tiếng em cười

Mặt đàn câm, nốt nhạc hầm hập nóng

Khúc môi rời của kí ước vừa rơi”

Tôi nghĩ, người đọc không cần phải hiểu “cơn thôi miên bồ hóng”, , “nốt nhạc hầm hập nóng”, hoặc “Khúc môi rời của kí ước vừa rơi”… là gì?!! Vì sự khác biệt lớn lao nhất giữa thi ca và văn xuôi, ở chỗ, thi ca để cảm, chứ không nhất thiết phải hiểu. Do đấy, hội họa gần với thi ca hơn bất cứ một bộ môn nghệ thuật nào khác - - Nếu không muốn nói giữa màu sắc của nghệ thuật tạo hình và thơ, vốn là một tương quan hữu cơ, tương quan máu, thịt.

Bước thêm một bước nhỏ vào kỹ thuật thơ thì , khả năng nhân cách hóa một ý niệm trừu tượng nơi Hoàng Phương Uy, là khả năng tạo được nhiều ấn tượng mạnh mẽ.

 Khi viết xuống “xước thanh xuân…”, vô tình hay cố ý, Hoàng đã nhân cách hóa “thanh xuân” bằng tính từ “xước”, chỉ một vết rách trên da.

Nỗ lực vừa kể của Hoàng Phương Uy, người đọc sẽ gặp lại ở những câu thơ khác. Điển hình, cũng trong bài “Khúc môi rời”, Hoàng đã ví quá khứ như những “phôi thai” qua câu:

“Ngợp đầy trời những phôi thai quá khứ

Dệt muộn phiền hun hút vực âm xanh”

Nhưng sự giàu có trong cõi giới thơ Hoàng Phương Uy là chủ tâm sử dụng những động từ hay tính từ cụ thể, đi với những danh từ trừu tượng (và ngược lại), để cụ thể hóa, linh động hóa, tựa Hoàng thắp lửa cho những danh từ trừu tượng (và cũng ngược lại) kia. Với tôi, đó là một sở-đắc nhiều hứa hẹn ngoạn mục của thơ Hoàng. Thí dụ:

“Tôi già cỗi chiếc lá gầy bạch tạng

Giặt giũ mình trong cơn nắng nguyên trinh.

(…)

Mây có vỡ trong ngày luênh loang gió

Chút thật thà theo đó cũng mau tan” (Bđd.)

Hoặc:

“Tình không là mây trắng. Chỉ tóc thời gian thôi

Giữa một chiều bạc nắng. Tình theo gió lên trời.

(…)

Giữa bình minh lừa mị. Em vẽ chân dung mình.

Trong mốc meo quá khứ. Lời buồn không âm thanh” (Trích “Những sợi buồn”)

Hoặc nữa:

“Tiết tấu gió bấu ngược chiều đổ vỡ

Nỗi buồn thơm từ huyệt tận hiện hình” (Bđd.)

Nếu bỏ qua một vài cụm từ cầu kỳ, tối nghĩa như “sợi tầm na hồi ức”, hoặc “huyền hạ xanh um” thì, ở bất cứ phân đoạn nào trong 3 bài thơ Phương Uy mà, chúng tôi đăng tải dưới đây, hầu như bạn đọc đều có thể tìm thấy ít, nhiều câu, chữ đẹp (tùy cảm nghiệm mỗi cá nhân).

Tôi muốn gọi ba bài thơ tôi đang có trong tay, là một "mùa gặt nhỏ - (mà,) bội thu lớn" của Hoàng Phương Uy vậy.

Để bạn đọc có được những thẩm định riêng, chúng tôi trân trọng kính mời quý vị thưởng lãm nguyên bản ba bài thơ, có những câu thơ đã được trích dẫn.

Du Tử Lê,

(Garden Grove, tháng 11-2014)

__________- 

Những sợi buồn. 

Em sẽ không khóc nữa. Tình đã thành thiên thu.
Lối xưa không người đợi. Buồn như giữa sương mù.
Tình không là mây trắng. Chỉ tóc thời gian trôi.
Giữa một chiều bạc nắng. Tình theo gió lên trời. 

Em sẽ không khóc nữa. Lá cuối mùa đang rơi.
Từng sợi dài phân hủy. Những âm thanh không lời.
Từng sợi dài câm lặng. Những bặt âm đêm thâu
Hóa mộng du tội lỗi. Như kí ức hoen mầu. 

Em sẽ không khóc nữa. Ướt một bình minh xanh.
Sợi tầm ma hồi ức. Cũng không còn vẹn lành.
Giữa bình minh lừa mị. Em vẽ chân dung mình.
Trong mốc meo quá khứ. Lời buồn không âm thanh. 

Khúc môi rời. 

Mùa đổ móng lên địa tầng kỉ niệm
Anh nghêu ngao khúc thu chậm trùng trùng
Hạt mưa rớt tím bầm miền quá vãng
Treo buổi chiều trên huyền hạ xanh um. 

Khép môi lại mà hát bằng tiếng gió
Thuở còn em bổi hổi lửa xuân thì
Từng con chữ trốn vào bờ đơn điệu
Ngày không em ngôn ngữ cũng thiên di 

Nằm khép mắt cơn thôi miên bồ hóng
Xước thanh âm vang vọng tiếng em cười
Mặt đàn câm, nốt nhạc hầm hập nóng
Khúc môi rời của kí ức vừa rơi. 

Ngợp đầy trời những phôi thai quá khứ
Dệt muộn phiền hun hút vực âm xanh
Tiết tấu gió bấu ngược chiều đổ vỡ
Nỗi buồn thơm từ huyệt tận hiện hình 

Như gió liêu xiêu. 

Em nõn nuột đứng bên bờ tháng mới
Hồi sinh tôi một nỗi nhớ linh đình
Tôi già cỗi chiếc lá gầy bạch tạng
Giặt giũ mình trong cơn nắng nguyên trinh. 

Có giọt đắng vừa chạm vào đáy cốc
Có giọt tôi vừa chạm đáy hiên đời
Em trong vắt nắng đầu ngày xanh mướt
Dệt cho mình trong nguyên khởi một tôi. 

Ngày nắng vội hay lòng tôi quá vội
Trắng thời gian trong tiếng gọi thiên đàng
Mây có vỡ trong ngày luênh loang gió?
Chút thật thà theo đó cũng mau tan. 

Vớt trong cõi nhân gian đầy huyễn hoặc
Một cái tình trong vô hạn đìu hiu
Em đứng đó hiển nhiên là rất thật
Hiển nhiên làm tôi như gió liêu xiêu.

PHƯƠNG UY.