LTS - Với hơn 80 triển lãm, từ gallery đến viện bảo tàng như Laguna Museum, Queen Art Gallery ở Bangkok, Thái Lan, Gang Dong Art Center ở Seoul, Nam Hàn, họa sĩ Ann Phong, hiện đang dạy hội họa tại Đại Học Cal Poly Pomona, và Nguyễn Việt Hùng, người họa sĩ có khoảng 50 triển lãm cá nhân và chung nhóm, từ cấp thành phố, quận hạt, tiểu bang, quốc gia và quốc tế, qua các kỳ tuyển chọn gắt gao, từ LACMA, MOCA, MoLAA, UCLA Hammer Museum, sắp cùng có chung một triển lãm với chủ đề “Chuyển” ngay tại Little Saigon và đầu Tháng Tư, 2015.
Nhân dịp này, phóng viên nhật báo Người Việt có cuộc trò chuyện cùng hai họa sĩ gốc Việt khá nổi tiếng trong lãnh vực hội họa dòng chính này để hiểu hơn về chủ đề mà họ thể hiện trong các tác phẩm nghệ thuật của mình. Cuộc phỏng vấn do phóng viên Ngọc Lan thực hiện.
Họa sĩ Ann Phong (Hình: Facebook Ann Phong)
Ngọc Lan (NV): Lần triển lãm này của họa sĩ Ann Phong và họa sĩ Nguyễn Việt Hùng được tổ chức trong tâm tình như thế nào?
Họa sĩ Ann Phong: Tôi và họa sĩ Nguyễn Việt Hùng đã tổ chức một triển lãm chung từ mấy năm trước rồi. Lần này cũng tổ chức chung, lấy tựa đề là “Chuyển” vì tôi thấy tranh của tôi đang chuyển, tức sự suy nghĩ của mình bắt đầu chuyển từ chủ đề này sang chủ đề khác, cả tranh Nguyễn Việt Hùng cũng vậy
Tính đến hôm nay tôi ở Mỹ cũng lâu rồi, bắt đầu bước vào một giai đoạn mới, nhưng không bỏ được giai đoạn cũ, thành ra trong lần triển lãm này tôi có cả hai loại tranh, chủ đề chung cũng về biển. Chủ đề cũ tôi vẽ là “nhìn Biển Đông mà nhớ Việt Nam,” chủ đề này như dính vào máu mình luôn rồi. Tuy nhiên, tôi cũng vẽ những gì trong hiện tại, tức là cuộc sống ngày hôm nay, đó là một chủ đề.
Tuy nhiên, trong năm 2015 này, tôi lại vẽ hẳn chủ đề về một loại cây mà tôi gọi là cổ tùng, từ đầu năm đến giờ vẽ cũng 10 tấm rồi, lần này mang đến triển lãm một nửa, còn nửa kia các gallery khác lấy rồi.
Cây cổ tùng mọc trên độ cao 3,000 đến 3,400 mét trên mực nước biển và trên vùng đất đá khô cằn sa mạc và nhiều cây đã tiếp tục sống qua hơn 4,000 năm. Cây cổ tùng cho tôi những suy nghĩ về tác phẩm nghệ thuật, các nghệ sĩ tài danh, và cả về chính bản thân mình. Nghệ thuật muốn đạt đến đỉnh cao và tồn tại theo thời gian phải qua những thử thách, và khi tôi nhận thức điều đó là chân lý cho cuộc đời sáng tác của mình, chắc hẳn tôi sẽ kiên trì miệt mài trong những tháng năm sáng tạo còn lại.
Họa sĩ Nguyễn Việt Hùng (Hình: Facebook NguyenVietHung)
NV: Sau mấy mươi năm cầm cọ, cảm xúc của người họa sĩ trong chị Ann Phong chuyển theo chiều hướng như thế nào?
Họa sĩ Ann Phong: Cảm xúc của người họa sĩ lúc nào cũng động, không có tịnh, tùy theo mình bắt nhịp nào thôi. Khi tôi ra những nơi triển lãm của người Mỹ, nhiều khi tôi nghĩ mình là người Mỹ vì tôi sống ở đây cũng lâu rồi, tác phẩm tôi thể hiện cũng muốn theo kiểu Mỹ, nhưng người ta lại không xem tôi là người Mỹ, họ xem tôi như người Việt Nam. Nhớ năm ngoái khi tôi cùng 10 họa sĩ ở đây đi triển lãm ở Seoul, Nam Hàn. Tôi nghĩ tôi đi trong tư cách một họa sĩ Mỹ. Thế nhưng khi hỏi chuyện người ta hỏi “Where are you from?” Tôi nói ở Mỹ, ở California. Họ hỏi lại lần nữa “Where are you from?” là tôi hiểu rồi. Tôi trả lời “I’m originally from Vietnam.” Thành ra tôi thấy đó chính là ID, là dấu ấn, là bản sắc của mình. Tức là tôi nhận ra mình đi giữa hai nền văn hóa, và tôi xài cả hai trong tranh của tôi.
NV: Chị xem chị là một người Mỹ nhưng người ta không xem chị là một người Mỹ, điều đó mang đến cho chị suy nghĩ gì?
Họa sĩ Ann Phong: Tôi lấy đó làm một điều buồn vì nhìn xã hội Việt Nam ngày nay thấy nhiều điều tiêu cực quá. Thành ra, nếu nghĩ mình trong nhóm tiêu cực đó thì nó tổn thương lắm, thế nên tôi ráng nghĩ một cách tích cực là nếu người ta coi tôi là một người Mỹ gốc Việt thì tôi xài hết cả hai nền văn hóa đó vào trong tác phẩm của tôi.
Điều này rất là quan trọng, nhất là khi ra nước ngoài triển lãm. Tôi thấy người Mỹ gốc Nhật, họ rất hãnh diện về nguồn gốc của họ khi nói “Tôi là người Mỹ gốc Nhật,” họ kể những chuyện ở Nhật, dù cho họ sống ở Mỹ 40-50 năm họ vẫn rất hãnh diện về quê hương của họ. Còn khi tôi nói, “Tôi là người Mỹ gốc Việt,” thì họ lại thấy rõ ràng Việt Nam có nhiều điều không tốt. Cho nên đôi khi tôi phải ráng đưa ra những cái tốt của người Việt cho người ta coi để mình không bị cái tự ti, mặc cảm làm cho mình không hãnh diện. Nhiều khi tôi phải lấy chính tác phẩm của mình để làm điều hãnh diện. Khi về đến cộng đồng mình, tôi cũng muốn đưa phần tích cực, phần nghệ thuật lên để mà khêu gợi lòng của mọi người. Trong nghệ thuật mình không nhìn cho mình mà nhìn cho một cộng đồng là như vậy.
Đôi bờ đại dương (Tranh của họa sĩ Ann Phong)
NV: Nói như vậy, trong tác phẩm của họa sĩ Ann Phong dường như có áp lực của chuyện phải làm sao cho Việt Nam trong mắt nhìn của thế giới nó phải khác đi, tích cực hơn?
Họa sĩ Ann Phong: Điều đó đúng. Một khi làm họa sĩ, tôi không muốn đi cái hướng mà người ta đã đi rồi. Tôi muốn tạo một hướng đi cho riêng tôi. Nếu tôi thấy con đường đó người ta đi nhiều rồi, không còn bông hoa lạ trong con đường đó nữa thì tôi đi tìm một con đường khác, không chừng trong con đường khác tôi tìm được những bông hoa mới mà người ta chưa tìm được. Và tôi lấy đó làm một sự khuyến khích.
Thứ hai nữa là cuộc đời không phải lúc nào cũng đẹp, nếu mình chỉ ghi lại phần đẹp mà nhiều người đã ghi rồi thì sau này con cái mình chỉ thấy sự phiến diện của cuộc sống người dân mình từ 1975 đến nay. Cho nên tôi nghĩ tôi thích làm phần chưa có ai làm, và vì tôi thích nên tôi làm một cách rất thoải mái. Nó đi rất thật với tôi, thành ra khi tôi vẽ, nó cuồng bạo, dữ dội lắm. Mà tôi thấy điều đó đúng. Ngay cả khi tôi sống ở Mỹ đến hôm nay, cuộc sống không phải lúc nào cũng bình yên. Nếu cuộc sống không bình yên thì tại sao tôi phải vẽ nó bình yên? Tôi nghĩ như vậy. Tôi giở báo, tôi đọc báo, tôi thấy Việt Nam không bình yên thì tại sao tôi lại vẽ nó bình yên?
NV: Với họa sĩ Nguyễn Việt Hùng, niềm đam mê trong lãnh vực nghệ thuật này mang đến cho anh điều gì?
Họa sĩ Nguyễn Việt Hùng: Với tôi, vẽ mang đến cho tôi một sự tự do. Bất cứ khi mình làm một công việc gì hay ở bất cứ xứ sở nào, ngay cả ở Mỹ thì không bao giờ mình có sự tự do tuyệt đối hết, bởi lúc nào cũng phải theo một quy củ nào đó. Nhưng trong vẽ thì lúc nào mình cũng có sự tự do.
Mình có thể suy nghĩ và làm theo ý mình hoặc không làm theo ý mình. Người ta chê hoặc không chê thôi nhưng cũng chẳng ai bắt mình làm theo họ, không ai bắt bỏ tù mình được. Mình có vẽ biển màu đỏ cũng chẳng ai bắt mình, người ta không thích thôi. Thế cho nên khi sáng tác mình có một sự tự do. Đó là một điểm tôi thích.
Tuy nhiên, trong sự tự do đó lại dường như có điều gì mâu thuẫn với chính tôi. Mình nghĩ tự do nhưng thực ra lại cũng có điều gì đó thôi thúc mình làm việc. Mình tự hỏi tại sao mình vẽ chi cho cực vậy? Thế là mình lại trở thành kẻ nô lệ vào trong điều mình làm. Đó là một chuỗi mâu thuẫn của người nghệ sĩ. Thật khó mà dùng một khoa học hay lý trí nào giải thích cho nó. Nó gần như là 'feel' cảm nghĩ hơn là một phương thức.
Cổ tùng (Tranh của họa sĩ Nguyễn Việt Hùng)
***
Triển lãm với chủ đề “Chuyển” của hai họa sĩ Ann Phong và Nguyễn Việt Hùng diễn ra trong ba ngày Thứ Sáu, Thứ Bảy, và Chủ Nhật, 3, 4, và 5 Tháng Tư, từ 11 giờ sáng đến 5 giờ chiều, tại phòng sinh hoạt nhật báo Người Việt, 14771 Moran Street, Westminster, CA 92683.
Riêng buổi tiếp tân sẽ được
tổ chức từ 1 giờ trưa đến 5 giờ chiều Thứ Bảy.