Những lát cắt ngôn ngữ đa tầng của thơ Bình Địa Mộc.

13 Tháng Mười 201512:00 SA(Xem: 7998)
Những lát cắt ngôn ngữ đa tầng của thơ Bình Địa Mộc.

 

(tiếp theo)

dutule.com (ngày 13 tháng 10-2015): Như khí hậu của những truyện cực ngắn, thơ Bình Địa Mộc, không sáo ngữ, không mỹ từ rỗng tuếch. Ông ghi lại trong thơ mình, những mảnh đời đương đại, như bức tranh nhiều màu (mà, đa phần là màu xám).

Thí dụ, bài thơ “Có thể là tôi”, gồm 6 khổ, từ “hơi thuốc rê khét nghẹt”, đến “ly rượu gạo ngất ngư”...) dẫn tới nỗi lo “của người đàn bà mới đặt vòng sợ chồng manh động” đã tương tác cách nào đó, với hình ảnh “cô em vợ có đôi mắt bê con chẳng màng đeo nịt vú / cúi xuống bàn này đũa rớt bàn kia”... Ước mơ “nằm bất kỳ đâu miễn sao giấc mơ không bị đánh cắp / mai ra đường phấn khởi chào người quen”... Dù cho “ngọn gió cuối mùa hất tung lồng ngực / nhận ra mình ốm yếu tự trong nôi”... Rồi ông đi tới kết luận “tôi, có thể là tôi / nếu chịu khó làm lại từ đầu tất cả, từ khói thuốc thơm lừng mỗi chiều hun nơi quán nhậu / em chân dài váy ngắn đứng cụng ly...” (*)

Tôi không biết hình ảnh “em chân dài váy ngắn đứng cụng ly...” có phải là chủ tâm của tác giả muốn nói tới những người con gái được các hãng bia, thuê trong vai trò khuyến mãi, đang phổ cập tại VN?

Trường hợp nào, với tôi đó vẫn là những lát cắt xã hội hôm nay. Mà, khi Bình Địa Mộc, lách lát dao ngôn ngữ của mình, tới tầng ung bướu nào, dường ông cũng thấy ông trong đó. Một phát hiện không bất ngờ, nhưng quá buồn cho một hiện diện khó thể lẩn, trốn!

Bình Địa Mộc không chỉ cho thấy khả năng sử dụng ngôn ngữ “bóc mẽ” những tầng hiện thực xã hội quen thuộc đến trở thành đương nhiên, thản nhiên, trong hoàn cảnh một xã hội, một đất nước mà, ông cũng còn cho cho thấy khả năng sử dụng đặc tính lập lại một con chữ, nhờ 5 dấu khiến chúng vẫn là một (hay khác đi) trong bài thơ “Về đi tháng ba”.

Ở bài thơ vừa này, tôi rất thích những cụm lập lại chính nó, như “dửng dừng dưng”, đằng đẵng xa” hoặc “cầm tay nhớ thẽ thọt rằng” (mặc dù tôi không hiểu rõ nghĩa của hai chữ “thẽ thọt”).

Sự lập lại một con chữ, được tác giả khai thác vừa phải, nên tránh cho người đọc bị quá tải, “bội thực”.

Đây, nguyên bản bài thơ đó: 

“Anh về nhớ bước nhẹ thôi
Kẻo con nắng vỡ làm đôi ngập ngừng
Gió vài sợi dửng dưng dừng
Lạc tà áo một thuở từng tung tăng

“Cầm tay nhớ thẽ thọt rằng
Cuốc xe đời trót lỡ đằng đẵng xa
Mấy mươi lần hẹn người ta
Bấy nhiêu lần đứng xót xa phận mình

“Thật tình để khỏi vô tình
Cửa hờ hững khép ai hình như đang
Chút son môi quẹt dở dang
Cây trâm cài bỗng rớt ngang nỗi buồn

“Anh về nhớ dặn lòng luôn
Đứng thật lâu để chiều buông xuống chiều
Bể dâu trầm mặc liêu xiêu
Dẫu quay quắt cũng xin chìu lòng nhau

“Mây trời phiêu dạt trắng phau
Mùa Xuân gõ nhịp chuyến tàu thời gian
Tháng ba hoa gạo ngập tràn
Cháy lòng em những canh tàn đợi anh ...”

 

Hoặc:

“tháng tư lật đật đi tìm
trong bồ lúa bóng đêm chìm thực hư
trăng sau vườn thấp thoáng như
một người hẹn một người từ bấy lâu

“đãi đằng dưới lớp nông sâu
chiếc lu sành kiếp bể dâu lùa thùa
vòng quanh ảng nước gió đùa
nghe lành lạnh phía giao mùa năm xưa

“ngoài sân giọt nắng mới vừa
giấu ngọn cỏ mượt sương chưa vỡ òa
bàn tay vò nỗi xuýt xoa
tiếng chân giẫm tiếng chu choa người về

“tháng tư em nón lá quê
che ngang vai mái tóc thề tìm anh
dòng người xanh mải miết xanh
hoa lan rừng tím biếc nhành ca dao

“vịn đôi bờ dãy thông hào
bài thơ anh phổ nhạc lào xào bay
ru đời tình khúc đắm say
em ru em nốt nhạc đầy tháng tư”.

Và, một bài lục bát, được Bình Địa Mộc khai thác danh từ chỉ người (phiếm định) chữ “ai” – mà chữ“ai” dù ở vị trí nào, người đọc cũng sẽ nhận ra được ngay, “ai” là “ai” - - ( cũng như hai chữ “tôi”, “tớ” nơi khổ thơ chót - - Một đặc tính khác nữa của ngôn ngữ Việt.

Bài “Hành trình”: 

“ai quên 
ai nhớ 
ai còn
dưới chân cầu đứng mỏi mòn đợi em
ai thương 
ai ghét 
ai đem
sang sông câu hát ướt mềm bờ môi

“ai mới đó 
ai xa rồi
mái chèo khua gãy làm đôi nhịp thừa
ai đi 
ai đến 
ai chưa
làm người khách trọ ở vừa trần gian

“con sông dọc 
bến đò ngang
câu thơ lội ngược nước bàng bạc đau 
ai phía trước 
ai đằng sau
hai bên đường cả ngàn lau lách đùa

“trên đồi thông thốc gió lùa
một tôi 
một tớ 
một vua 
gối đầu …”

 Với tôi, đó là ba bài lục bát đẹp của cõi-giới thơ Bình Địa Mộc - - Những dòng lục bát chảy trôi về phía truyền thống thơ mộng, dịu dàng của cội nguồn thi ca Việt.

Du Tử Lê

(Oct. 2015)

..............................................................................................................................................................................................................

(*) Tất cả thơ trích dẫn trong bài viết này, có chung một nguồn: Web-site dutule.com

Ý kiến bạn đọc
14 Tháng Mười 20157:00 SA
Khách
Mộc xin cảm ơn Bác Lê. Cảm ơn các bạn bè thi hữu đã ủng hộ thơ văn Mộc. Chúc mọi người hạnh phúc. Trân trọng!
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
15 Tháng Sáu 202511:41 SA(Xem: 88)
Khi còn là biên tập viên Tạp chí Non Nước, Vũ Ngọc Giao luôn cẩn trọng với con chữ của người khác.
05 Tháng Sáu 20251:33 CH(Xem: 311)
Kể từ lúc rời xa phố cổ Hội An đến nay đã hơn nửa thế kỷ, không có dịp gặp nhau.
25 Tháng Năm 202511:48 SA(Xem: 317)
Trần Đức Tín (Cà Mau), người mà đầu năm nay đoạt giải cả ba cuộc thi thơ: Đồng bằng sông Cửu Long, báo Văn Nghệ TW, báo Áo Trắng:
10 Tháng Năm 20255:19 CH(Xem: 365)
Phan Thúy Hà đã làm cái việc sống cùng từng nhân vật của cô,
10 Tháng Tư 202510:32 SA(Xem: 933)
Em nay đã 57 tuổi. Những nốt nhạc em viết tưởng đâu mới hôm qua, hôm kia.
06 Tháng Tư 202512:00 SA(Xem: 8031)
Điều đáng nói với tôi, không chỉ là cánh cửa văn chương dòng chính (Hoa Kỳ) đã rộng mở cho Lan Cao mà, tôi hy vọng, sau Lan Cao, những nguòi cầm bút trẻ, trưởng thành ở xứ người sẽ nối gót Lan Cao,
25 Tháng Ba 202511:01 SA(Xem: 1013)
đây là tiểu thuyết đầu tay của một nữ tiến sĩ vật lý đang làm việc tại Pháp, sau tập truyện ngắn (Ảo đăng) cũng in ở Việt Nam vào năm trước.
20 Tháng Ba 20251:00 CH(Xem: 842)
Bốn mươi năm cuộc đời là bốn mươi năm thi sĩ Vũ Hữu Định khao khát, mải miết đi tìm.
10 Tháng Ba 202512:32 CH(Xem: 1168)
Vừa qua họa sĩ Nguyễn Đình Thuần gọi cho biết, Cung Tích Biền mới tổ chức sinh nhật thứ 88. Mừng anh tuổi cao nhưng còn khỏe. Mong anh tiếp tục viết thêm nhiều tác phẩm “cay” hơn.
21 Tháng Hai 202512:00 SA(Xem: 11486)
Chính thức xuất hiện với tập truyện đầu tay, “Khi Người Ta Trẻ”, Phan Thị Vàng Anh đã mau chóng xác lập cho mình một chỗ đứng giữa quảng trường văn chương nằm ngoài và, rất xa bóng rợp của người cha tên Chế Lan Viên và, mẹ tên Vũ Thị Thường.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 35252)
Tên thật Nguyễn Thị Ngọc Trâm, nữ ca sĩ Minh Trang là cháu ngoại của Công Chúa Mỹ Lương (tục gọi Bà Chúa Nhất,) em ruột với Vua Thành Thái. Ngày 18 Tháng Tám tới đây, bà bước vào tuổi 90 (mà,
(Xem: 32090)
Ở thế hệ thứ hai của sinh hoạt 20 năm âm nhạc miền Nam, tính từ 1954 tới 1975, nếu có một người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt,
(Xem: 13860)
Chính Mai Thảo là người đầu tiên, vào từ miền Bắc, mở được cánh cửa tương thông, thân ái giữa những người làm nghệ thuật ở hai đầu “thế giới” lạ lẫm.
(Xem: 21252)
Tôi biết tôi dường còn muốn nói với NXH, nhiều hơn nữa,
(Xem: 10674)
màu vàng rực rỡ của dã-quỳ đã dắt tay tôi trở lại Pleiku
(Xem: 745)
Trên vòm trời thi ca Việt Nam bao la, hiếm, có một thi sĩ mang trong mình sự giao hòa mượt mà giữa tình yêu, đời sống và triết tính Phật giáo như Du Tử Lê.
(Xem: 16562)
Du Tử Lê, ông ấy là ai? Sao định mệnh tôi cứ mãi gắn liền với những dòng thơ của ông ta? Nghe nói bây giờ đang ở tại Mỹ
(Xem: 6609)
Tôi mượn câu thơ kết trong bài 'Đêm, nhớ trăng Sài Gòn' của Du Tử Lê để làm tựa cho bài viết này, bài viết về ông: Du Tử Lê - một nhà thơ có tầm ảnh hưởng lớn đối với văn chương Việt Nam.
(Xem: 3598)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 3956)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 20938)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 9880)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 11317)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 9915)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 13709)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 33122)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 22295)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 27839)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 25216)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 24171)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 22241)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 19762)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 21065)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 18463)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 17359)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 27392)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 34530)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 36300)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,