Ngày trở lại 39A Lý Quốc Sư.

Khi tôi trở lại 39A Lý Quốc Sư
Cây xà cừ vẫn đứng đó
Tuổi già chẳng những không làm nó lùn xuống hay, yếu đi
(Mà), tàng lá vẫn vói những cánh tay gầy guộc
khua rộn không gian xanh
Như nỗi buồn treo lửng
Chao chát mây trắng.

Khi chúng tôi trở lại 39 A Lý Quốc Sư,
T. đẩy cánh cửa gỗ lim.
Những ngọn đèn cúi xuống hay, quỳ gối
Thần phục sắc màu:
Những bức tranh, tượng, gốm rời khỏi các bờ tường, mặt bàn, đôn cổ
Nhao nhao chào đón chúng tôi trở lại.
Tôi muốn nói với T.,
Một trăm năm nữa,
Cây xà cừ nhân chứng vẫn lầm lì đứng đó
Trong khi bằng hữu của ngôi nhà
Sẽ lần lượt đi xa
(cách của họ)
Và những bức tranh đơn giản với chủ tâm kiệm nét, kiệm màu của Lê Thiết Cương,
Đã dữ dội vượt ngoài khung giới hạn
Bay tới những phương trời
Mà cha đẻ của chúng cũng không thể định, đoán
(Chúng sống đời của chúng
Như định mệnh vốn nằm ngoài những ngón tay tài hoa của họ Lê).
(Và), một ngày nào, chàng cũng sẽ đi xa
Như những người từng đến, ở lại…
Nhiều chục năm trước đấy.

Tôi muốn nói với T.,
Một ngày kia, ngôi nhà có thể sẽ đổi chủ
Như lẽ vô thường tự nhiên của vạn vật
Nhưng, những bức tranh, gốm, tượng
Mang linh hồn Lê Thiết Cương
Luôn cả hình bóng bằng hữu chàng
Vẫn ở đó,
(Mà) người chủ mới không thể nhận ra
Càng không thể hiểu được.

Khi chúng tôi trở lại 39A Lý Quốc Sư,
Người phụ nữ tận hiến đời mình cho chữ, nghĩa
Những trang sách thơm, nồng trí tuệ, tài hoa của nhiều thế hệ cầm bút:
Nguyễn Phương Liên
Cũng xuất hiện.
Chúng tôi “hug” cô,
Như ghì xiết niềm thân ái, ruột thịt thất lạc...
Trong khi những bức tranh, tượng, gốm của Lê Thiết Cương
Tiếp tục cho chúng tôi hương thơm của kỷ niệm.
Tôi tiếc không có Thúy Hằng, Đinh Hương
Để khoe:
Tôi mới được thở một lần nữa,
Hương sen, quạt giấy và, những bàn tay thơm mùi trẻ thơ... đầm ấm sau lưng.
Cùng tiếng thì thào sẽ chẳng bao giờ ngưng nghỉ
Của những bức tượng, tranh, gốm, ghế bàn, đôn cổ…

Khi chúng tôi trở lại 39A Lý Quốc Sư,
Buổi tối. Không mưa.
Tôi nhớ tiếng tí tách trên nền nhà thấp
Nhưng gió lại mang tiếng réo, sôi niềm vui nhà bếp
Nơi người đàn bà cách đây nhiều chục năm,
Viết về đứa con của mình
khi nó còn tấm bé,
Đã phát tiết tài hoa,
khiến ông thầy dạy vẽ phải gọi bà tới để giải thích rằng,
Ông nghĩ để tốt hơn cho tài hoa của con bà
là nên ngưng ngay việc dạy vẽ cho nó.
(Đó là bài viết của nhà biên đạo kịch Đỗ Phương Thảo
Bài viết nằm trong chủ đề “viết về gia đình”
Được trao giải nhì
Từ hàng ngàn bài viết khác)
Lê Thiết Cương. Lê Thiết Cương. Lê Thiết Cương.
(Một kết tinh đường nét và, màu sắc
Nghìn năm Thăng Long?)
T. nói bà xứng đáng là người có đứa con ngoại khổ, trời cho.

Khi chúng tôi trở lại 39A Lý Quốc Sư,
Nguyễn Thụy Kha nói và, đọc những bài thơ ông làm
Dọc lộ trình chiến tranh Việt Nam, tổ quốc!
Trong bài thơ tựa đề “Cởi”.
(Với tôi, bài thơ đến nay vẫn còn tươm máu nơi từng con chữ 
Tựa gặp lại tất cả những người lính đã chết
Một hội chứng bom đạn
Không phân biệt bên nào):

“Thế là tôi đã cởi áo lính
Một thanh xuân vô tư

"Tôi cởi năm 72 đẫm máu
Vương một sợi diễm xưa

"Tôi cởi năm 75 đẫm máu
Rượu uyt-sky thơm nhức mùa mưa

Tôi cởi năm 79 đẫm máu
Bạc màu tiếng khóc trẻ thơ

"Tôi cởi những thập niên máu xanh
Đến bao giờ máu tôi đỏ lại

"Thật đau đớn khi làm lính mà không chết
Thật đau buồn khi làm lính mà lên tướng

"Thật sung sướng khi được chết
Như một thường dân.”

(Nguyễn Thụy Kha, “Cởi”.)

.

Khi chúng tôi trở lại 39A Lý Quốc Sư,
Lê Thiết Cương vẫn trụ nơi chỗ ngồi cố hữu.
Ly rượu trên tay,
Vẫn đắm, đắm mắt nhìn hút, hút
cõi thiên thu
Tựa chàng đang nói chuyện với hư vô?
(Và), dĩ nhiên, vẫn chỉ mình chàng hiểu
những vô ngôn!.!

Khi chúng tôi trở lại 39A Lý Quốc Sư,
Lần này, Trịnh Du trầm, lắng.
Không đọc thơ Đặng Đình Hưng,
Mà, chỉ nói về bài cảm đề sách của một bạn văn của họ Đặng.
Trịnh lập lại câu thơ, đại ý:
“Khi viên đạn bắn vào không khí
Sẽ cho ta vết sẹo nào?”
Nguyễn Việt Hà nhấn mạnh
Câu thơ và, ảnh hưởng của “viên đạn”
Trên định mệnh thi ca một số người.
Tôi hỏi Nguyễn,
(Người có truyện đã được chọn dịch qua Anh và Pháp ngữ):
-Phải chăng mỗi chúng ta cũng tự bắn vào đầu mình,
Để tìm chân diện mục?

Khi chúng tôi trở lại đường Ấu Triệu,
Hà Nội đánh luống-sương-mù-trên-cao-bậc-thang-quá-khứ
Dưới thấp, bóng tối phủ một lớp xanh sương sa con đường nhỏ.
Kỷ niệm, nghìn tay nối những bàn tay ở được với mai sau.

Buổi chiều chiếc Taxi ngang qua đường Nguyễn Du,
T. chỉ tôi vườn hoa “Con Cóc”.
Soi gương tuổi thơ mình:
Nguyễn Du, mùa tựu trường.
Những trái táo dầm
Nhiễu nước miếng giấc mơ tôi cuối đêm về sáng
Thấy kẻ nào (rất giống tôi) 
Quơ tay, mò ti mẹ

Khi chúng tôi trở lại Hà Nội,
Gặp lại Phương Nhi.
Tôi nhắc lời hứa của mình
Sẽ bỏ hết công việc
Trở về tham dự lễ tốt nghiệp khoa báo chí của cháu;
Hai năm nữa.
Như một tỏ bày trân trọng với thế hệ tương lai.
Dù tôi hiểu,
Thời gian gian và, lời hứa
Tựa nắng, mưa thường hớn hở đổi ca cho nhau.
Như thần chết tới nay,
Vẫn trao phần thưởng bội hậu
Cho mọi người.
Là cái chết.

DU TỬ LÊ,

(Nov. 2015)