Một buổi sáng trung tuần tháng 10, miền Nam California, thời tiết đang thay đổi chuyển mùa: những cơn mưa đầu mùa, những cơn gió Santa Ana, và những buổi sáng mù sương xuống đầy, báo hiệu mùa đông sắp về. Năm cùng, tháng tận, thời gian trôi đi, như gậm nhấm bào mòn tất cả, không có ngoại lệ.
Từ trái: Tô Đăng Khoa, Du Tử Lê, Nguyễn Lương Vỵ (Hình fb Tô Đăng Khoa)
Trong không khí lạnh đó, sáng nay tình cờ đọc một bài thơ của Thi Sĩ Du Tử Lê, ông hoàng của thơ Tình Việt Nam đương đại, chợt thấy lòng yêu thương quá đỗi: Ôi tâm sự của tuổi già thật đáng yêu làm sao, tôi nhìn thấy trong thơ của Du Tử Lê một tâm hồn thơ trong vắt, như trẻ thơ, mặc dù Thi Sĩ đã quá tuổi “cổ lai hy” lâu rồi.
Bài thơ “đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!” là một bài thơ hay, vì nó để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc như tôi. Nó cho tôi thấy cái nhìn mới lạ về “cuộc tử sinh” qua lối thi triển ngôn ngữ tài tình đầy liên tưởng và ẩn dụ của thi sĩ Du Tử Lê.
Bài thơ này được Du Tử Lê viết ra vào tháng 10-2018, Garden Grove, trong những ngày thời tiết đang chuyển từ Thu sang Đông khiến cho cả cơ thể và tâm hồn mẫn cảm của Thi Sĩ bị chứng mất ngủ.
Tôi rất cảm phục cách Thi Sĩ đặt tựa đề cho bài thơ, “đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!”: Dấu chấm than (!) nhìn giống như một người bị treo ngược; và hơn thế nữa, trong màn đêm, khi mọi người đều đang an giấc thì Thi Sĩ đang rất “ngược” với thế giới vì ông vẩn còn thao thức không ngủ được. Bên ngoài, đêm mưa vẩn đang nặng hạt:
mưa chưa đi khuất, ngày chưa tới
đêm, treo ngược tôi: dấu chấm than!
mùa hoen đôi mắt, như vừa khóc
gọi hết tàn phai, gõ một lần.
.
trời đem mây xuống neo chân sóng
gió hú đường bay ngang ngọn cây.
tử / sinh vốn dĩ như hình / bóng.
linh hồn nào còn quẩn quanh đây?
.
nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt
người ghé qua rồi, cũng bỏ đi
những con dế sớm khan, khô tiếng:
cũng tự chôn mình theo tiếng ve.
.
sương nhìn tôi xa dần sớm mai.
Con người chúng ta sống trên cõi đời này, bị quy luật vô thường chi phối, luôn luôn thay đổi. “Nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt” là một lối ẩn dụ rất tài tình về thân phận của con người. Chúng ta sinh ra, sống, và tồn tại trên cõi đời này trong một khoảng thời gian nhất định cũng như ngọn nến. Khi hết nhiên liệu, ngọn nến cũng sẽ tự tắt. Đó là lẽ tử / sinh rất đơn giản qua hình ảnh ẩn dụ của ngọn nến. Trong lúc ngọn nến còn sáng lung linh, ánh sáng của nó cho ta những hình/bóng trên tường. Đó là những nhận thức chủ quan của chúng ta về thế giới chung quanh.
tử / sinh vốn dĩ như hình / bóng.
linh hồn nào còn quẩn quanh đây?
Hình ảnh ngọn nến, nhiên liệu của nến, sự tương tục cháy sáng nhưng thực ra là đang thay đổi từng phút từng giây, đang tiến dần một cách chắc chắn đến “sự tắt ngấm” tất nhiên của ngọn nến, tất cả là một hình ảnh hết sức linh động và cụ thể giúp cho độc giả như tôi chiêm nghiệm về thân phận của con người.
Câu hỏi bỏ lững: “Linh hồn nào còn quẩn quanh đây?” thật độc đáo! Có chăng một linh hồn nào, hay chỉ là ảo giác? Còn nhiên liệu, còn sự cháy đỏ, chì còn ngọn nến. Còn ngọn nến thì còn những hình, những bóng soi rọi. Hết nhiên liệu, nến tắt. Hình/bóng cũng khép lại cho trọn vẹn một cuộc tử/sinh. Nào có linh hồn nào quẩn quanh đây, như ta vẩn hay lầm tưởng?!!
nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt
người ghé qua rồi, cũng bỏ đi
những con dế sớm khan, khô tiếng:
cũng tự chôn mình theo tiếng ve.
Vậy đó, ngọn nến tôi cháy đỏ mùa chia, biệt. Nhưng người ghé qua rồi nào có mấy ai ở lại. Vạn vật vô thường mà, người cũng vậy, ngọn nến tôi cũng thế. Có gào thét, có gáy vang đến khô tiếng như những con dế sớm, thì cũng vậy thôi. Sẽ có lúc nến tắt, con dế gáy khan đến khô tiếng ngày nào cũng tự chôn mình theo tiếng ve, khi hè qua, thu sang và đông lại về.
sương nhìn tôi xa dần sớm mai.
Thời tiết sang mùa: Một cơn mưa đêm, một ngọn nến tôi cháy đỏ, những con dế sớm khan, khô tiếng tự chôn mình theo tiếng ve, và sương nhìn tôi xa dần sớm mai: Tất cả là hình ảnh linh động và ẩn dụ rất khéo léo và tài tình về sự hiện hữu của tất cả chúng ta trên cõi đời này: Một sự hiện hữu tiến dần về cái chết, sự tắt ngấm của ngọn nến tôi cháy đỏ.
Sau những đêm mất ngủ, chúng ta có nhận ra như Thi Sĩ hay không sự thật này:
“sương nhìn tôi xa dần sớm mai”?
Garden Grove 10-2018.
Độc giả có thể coi bản gốc của bài Thơ này ở đây:
Nguồn: https://dutule.com/p133a8993/d
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D108652109.-%3B)