Nguyên Bích, ‘ Sáng tác càng cẩn trọng, người thưởng ngoạn càng hưởng được nhiều’

dutule.com (ngày 18-3-2019): Tôi không biết có phải những người ở sâu trong lãnh vực chuyên môn như chính trị, nghiên cứu, y khoa, điện toán, kỹ thuật, sáng chế... thường bị áp lực rất lớn của công việc?!? thực trạng này, đã khiến họ dễ bị trầm cảm hơn những người ở các lãnh vực khác?

Phải chăng, vì thế mà, càng lúc, người ta càng ghi nhận được hiện tượng đáng chú ý là: Số lượng những người làm công việc chuyên môn cao đã bỏ thì giờ để tìm vào lãnh vực sinh hoạt văn học, nghệ thuật, ngày một nhiều hơn. Cụ thể, đó là lãnh vực của những hoạt động tinh thần như âm nhạc, hội họa, thi ca…

Sự “tìm vào” hay “tìm về” với VHNT của những người này còn được ghi nhận là hăng say và, nhiệt tình hơn cả những người dành toàn thời gian cho sinh hoạt đó nữa. Nhất là hiện nay, hầu như ca sĩ, nhạc sĩ nào cũng có được cho riêng mình 1 studio, đủ phương tiện để thực hiện một CD ca nhạc. Sự kiện này giúp cho sự ra đời của một đĩa nhạc, ngày càng dễ dàng và ít tốn kém hơn trước. 

Nhưng không vì dễ dàng, ít tốn kém mà không có những ca, nhạc sĩ từ chối sự tiện lợi này. Tôi thấy vẫn có những trường hợp ngoại lệ. Họ thận trọng, cân nhắc, đắn đo rất kỹ lưỡng trước quyết định hình thành và phát hành một CD. Điển hình cho trường hợp này, tôi thấy có bác sĩ y khoa Nguyễn Văn Bích. Một người được nhiều người biết tới, trong lãnh vực âm nhạc, với bút hiệu Nguyên Bích.

Trên dưới hai mươi năm trước đây, Nguyên Bích được ghi nhận là nổi tiếng với ca khúc “Hiến chương yêu” do trung tâm Diễm Xưa thu hình trong một cuốn Video - - Sau đó, lại được phổ biến trong CD cùng tên “Giữ Đời Cho Nhau” phát hành cuối thập niên 1980.

Tôi nói, Nguyên Bích, như một trong những trường hợp ngoại lệ vì liên lủy mấy chục năm qua, dù vẫn sáng tác đều đặn, nhưng số ca khúc được ông cho phổ biến vẫn không nhiều. Vì bản chất thận trọng của nghề nghiệp bác sĩ y khoa hay vì tính khắc kỷ, tự khó khăn với chính mình?

Trong một thư riêng, trao đổi với chúng tôi, sau nhiều  năm… “nín lặng” họ Nguyễn mới quyết định gửi tới những người yêu nhạc ông, CD có tên “Bên Dòng Sông kỷ niệm.”

Nhân sự tiếp tục dòng chảy âm nhạc mang tên “Bên Dòng Sông kỷ niệm” Nguyên Bích tiết lộ, đại ý:

-Trước đây, thời xa xưa, Nguyên Bích đắm mình trong những sáng tác tiêu biểu như “Tình si, Sám hối, Yêu em”… Gần hơn là thời kỳ của những “Xin rửa tôi tôi, Từ Thơ ấu ngậm ngùi, Đêm vô định”… Và  hiện tại là “Đàlat kỷ niệm, Bên dòng sông kỷ niệm,Tháng ngày mật ngọt, Nồng nàn”…

Ông xác nhận, nhạc thời xa xưa ông viết giản dị, dễ hiểu, dễ hát. Nhưng thời gần đây thì nhạc của ông đã mất dần tính giản dị. Chúng có nhiều suy tư hơn khi nghe và, cũng có thể là hơi khó hát...

Qua đến thời hiện tại, Nguyên Bích tâm sự:

“Sự giản dị trong ca khúc của tôi, lại giảm đi nhiều nữa. Câu nhạc nhiều phức tạp hơn , âm vực bản nhạc rộng hẳn ra và, bản nhạc cũng có phần khó hát hơn một chút.

Ông nhấn mạnh:

“Nhưng, Quang Tuấn và Bích Vân (hai giọng ca trong CD mới: ‘Bên Dòng Sông kỷ niệm’) của tôi, đã cho  thấy họ rất xuất sắc trong từng ca khúc.

“Nếu chỉ nói riêng về phần kỹ thuật hát, thì với tôi, hai ca sĩ này đã chứng tỏ sự điêu luyện của họ cao đến một mức không ngờ. Nhạc đệm là một phần mà, nhạc sĩ Hoàng Công Luận cũng tỏ ra thích thú vô cùng. Anh thâu trực tiếp những khúc đàn mà anh thấy cần thiết. Nghe tiếng bass của Vũ Anh Tuấn mà xem, nó trai lơ lạ kỳ, nghe tiếng guitar mà xem, nó lãng đãng với tiếng hát Quang tuấn, mê mẩn. CD này chứa đựng khá nhiều sự say mê của các nhạc sĩ, các ca sĩ và kỹ  thuật viên thực hiện Album…”

Giải thích cho sự xác nhận rằng: “Câu nhạc (trong CD mới của Nguyên Bích) nhiều phức tạp hơn, âm vực bản nhạc rộng hẳn ra và, bản nhạc cũng có phần khó hát hơn một chút, về phương diện kỹ thuật, ông nói thêm rằng, ba hiện thực khiến cho những bài hát mới của ông khó hát ở chỗ:

“1-Âm vực từ thấp lên cao hơi đi ra ngoài giới hạn bình thường…

 “2- Những bài mới có nhiều nốt  thăng (#) và Giáng (b). Khi hát, độ cao thấp từ nốt này đến nốt kia (gọi là quãng) nếu bình thường quãng 2 quãng 3 quãng 5 chẵn, thì dễ hát, khi có nốt bị giảm (b) hoặc thăng (#) là quãng lẻ khó hát hơn nhiều. Bài “Đà Lạt kỷ niệm, Tháng ngày mật ngọt , Bên dòng sông kỷ niệm, Nồng nàn” đều có khá nhiều những nốt thăng giảm này. Ông nói không phải ông cố ý làm dáng, nhưng vì tiến trình chuỗi những hợp âm sau này ông xử dụng khá hơn, nhuần nhuyễn hơn…

“3- Bình thường thì một bài nhạc viết ở cung Đô trưởng chẳng hạn, sẽ chuyển hoá trong cung đô trưởng, hoặc qua lại với La thứ là anh em của đô, hoặc đôi khi qua đô thứ rồi kết ở đô trưởng. Nay ông có ít bài chuyển qua một ‘key’ không liên hệ gì đến ‘key’ đầu tiên, rồi cuối cùng lại trở về để kết ở cung ông đã mở đầu. Ông nói đã say mê những khúc nhạc thần diệu này của Phạm Duy và Phạm Đình Chương, và nay ông cũng có được vài ba bài mà, một trong các bài đó nằm trong CD này, là bài “Tháng ngày mật ngọt” - - Đoạn kết, từ cung Rê trưởng , qua lại với Rê thứ (bình thường) rồi trước khi kết chạy qua Mi giảm trưởng trước khi kết. Ca sĩ không rõ lắm về hoà âm, khó có thể hát đúng nốt được, ngoại trừ nghe một người hát mẫu thật kỹ rồi học thuộc lòng sau đó hát thì OK …”

.

Trong một cuộc phỏng vấn dành cho nhà thơ Trường Đinh vào hồi cuối năm 2002, TĐ đã họi nhạc sĩ Nguyên Bích:

"TD: Trong CD Sao Vội Nhạt Phai (Diễm Xưa 154), nhạc bản nổi tiếng nhất của anh và được rất nhiều người yêu chuộng có tựa đề là Hiến Chương Yêu. Xin anh cho biết vài nét về nhạc bản nầy? Gần đây, anh có tham dự Đêm nhạc Du Tử Lê và đã nghe ca sĩ Đinh Ngọc trình bày nhạc bản này. Xin anh cho biết vài cảm tưởng trong đêm nhạc đó (khi Đinh Ngọc trình bày HCY).

"NB: Bài nhạc Hiến Chương Yêu là bài nhạc đầu tiên tôi phổ thơ của thi sĩ Du Tử Lê, và cũng là một trong những bài tôi viết rất sớm khi mới tập tễnh viết nhạc. Đây là bài nhạc đầu tiên tôi viết ở cung thứ. Khi tôi viết xong bài nhạc, tôi cất đi, không dám đưa cho anh Lê coi vì sợ làm hư bài thơ hay của anh, nhất là sau đó tôi được biết bài thơ này đã được vài nhạc sĩ khác cũng đã phổ nhạc. Vài tháng sau, anh Lê biết được và hỏi tôi về bài nhạc, tôi mở cho anh nghe bài nhạc do tôi tự hát, và rất là ngạc nhiên, anh Lê lại rất thích bài này, đã cùng với tôi sửa lại lời bài nhạc ở vài chỗ theo lời yêu cầu của tôi. Bài nhạc được kiện toàn đúng theo ý tôi và anh Lê, nhưng sau đó cũng chỉ được để đó, cho đến hai ba năm sau, trung tâm Diễm Xưa chọn bài này để cho vào CD 'Sao vội nhạt phai' và nhờ thế Hiến Chương Yêu được giới thiệu đến giới thưởng ngoạn. Ngay khi bài này được phát thanh trên đài Little Saigon ở California, nhiều người hỏi thăm, rồi tôi được biết Hiến Chương Yêu đã được chọn vào Video "Giữ đời cho nhau", một Video ghi lại một phần sự nghiệp thi ca của tác giả này, với tiếng hát Đinh Ngọc. Có lần Đinh Ngọc viết cho tôi nói  'cám ơn chú Nguyên Bích đã viết một bản nhạc làm nên tên tuổi của Đinh Ngọc'. Tôi không biết là Đinh Ngọc nên cám ơn thi sĩ Du Tử Lê hay là tôi phải cám ơn Đinh Ngọc, đã chắp cánh cho bài nhạc của tôi được bay xa.”

Như vậy là kể từ CD “Sao Vội Nhạt Phai” thì phải đợi tới gần 20 năm sau, người yêu nhạc Nguyên Bích mới được thưởng thức “Bên Dòng Sông Kỷ Niệm”, là Album thứ tư của người nhạc sĩ kỹ tính Nguyên Bích.

Tôi nhớ sinh thời, cố nhạc sĩ Phạm Đình Chương từng nói, đại ý, người viết nhạc càng khó tính bao nhiều thì, thính giả càng hưởng được nhiều bấy nhiêu.
Và, nhạc sĩ Nguyên Bích, theo tôi, ở trường hợp đó.

 
Du Tử Lê,

(Garden Grove, tháng 3-2019)