Từ độ ấy, tức là từ cái thuở mắt sáng môi hồng tươi rói cỏ non ấy cho đến bây giờ, tôi cầm trong tay cuốn “Tuyển Tập Thơ Tường Linh” vừa mới được NXB Văn học xuất bản, thời gian đã già hơn quá nửa thế kỷ.
Và có lẽ, cũng bằng ngần ấy thời gian trĩu nặng trong tuyển tập thơ có bề dày hơn 650 trang in này. Vậy là, tôi có thể vịn vào mỗi bài thơ để lần dò từng quá khứ. Ví như lần theo những tên làng tên xóm, những địa danh trong thơ Tường Linh nó không chỉ là tên, là địa chỉ cụ thể của một vùng miền, mà là tiếng ngân có sức vang hưởng lay động thời gian.
Nhà thơ Tường Linh thuộc lớp các thi sĩ đất Quảng xuất hiện trên văn đàn vào những năm cuối của cuộc kháng chiến chín năm chống Pháp (1945-1954). Những bài thơ: Chị Điện Hòa, Năm Cụm Núi Quê Hương… của anh đã được viết vào những năm tháng đó. Thời kỳ này, báo chí trong nước còn thưa thớt, ở miền Trung và vùng đất Quảng còn hiếm hoi hơn, vậy mà thơ Tường Linh người đọc khắp nơi thuộc nằm lòng.
Đã nhiều lần có dịp đi ngang qua cái làng Trung Phước - quê của nhà thơ Tường Linh, chẳng có ngày xưa nào của tôi ở xứ sở này, vậy mà mênh mông một nỗi nhớ, vậy là dừng lại, khi thì bến đò lúc trong quán chợ…
Cố nhiên cái làng Trung Phước bây giờ là phố xá thị trấn của huyện lỵ mới Nông Sơn, chứ chả phải cái làng Trung Phước eo óc tiếng gà gáy trưa bên sông như thuở nhà thơ còn là cậu bé học trường làng. Tôi đã nhiều lần được hầu chuyện cùng nhà thơ, được nghe anh kể chừng như không dứt về chuyện xưa của làng mình. Hình như cái quê nhà chon von một góc trời dưới chân núi Cà Tang ấy chưa một lần rời xa thi sĩ, mà thường hằng, ẩn đâu đó, khuất đâu đó trong anh, hễ có dịp, ví như gặp bạn đồng hương là lập tức bao chuyện làng ngày xưa tuôn trào. Đã hơn nửa thế kỷ xa quê, tuổi tác nhà thơ cũng đã quá “bát thập”, thế nhưng trí nhớ của anh lại chẳng hoang vu một chút nào. Một trong những chuyện anh kể tôi nhớ đời nhớ thuở ấy là chuyện “Tờ Báo Làng” có một không hai, không chỉ vào thời xưa mà cho đến tận cả bây giờ. Đó chỉ là một tờ báo viết thôi, mỗi năm ra một số đúng vào dịp Tết, và được treo lên ở đình làng. Ngày nay người cả nước biết đến những tên tuổi như: Giáo sư Hoàng Lý, Giáo sư Hoàng Châu Ký và các nhà thơ Bùi Giáng, Tạ Ký, Tường Linh, nhưng ít ai biết rằng tất cả họ đều là những người ra đi từ cái làng quê này. Tờ báo làng mà nhà thơ Tường Linh kể tôi nghe là nơi gieo cấy giấc mộng văn chương đầu tiên của các anh.
Tôi lại nhớ tới bài thơ “Khúc Ca Quy Ẩn” của anh. Vâng, nhớ chứ không cần phải dò tìm trong tuyển tập mà đọc Rượu rót chờ người không hiện nữa. Bài thơ chiêu niệm ý hao gầy. Gấp cuốn sách dày lại để trí nhớ tôi lạc đường lạc ngõ trên cánh đồng chữ mênh mông của một đời nhà thơ cày cấy gieo trồng. Trong khoảnh khắc đó, chữ vượt thoát chữ, biến thành vô vàn thanh âm bất tận, biến thành những tượng số hướng tới siêu việt.
Nghìn câu nguyện ước tan theo mộng.
Ráng đỏ mây phai nắng cuối ngày.
Hiên vắng ta ngồi đêm nguyệt tận.
Mắt buồn người hiện giữa cơn say.
Hình như tôi đã đọc đâu đó những bài viết về thơ Tường Linh, có người phong cho anh là nhà thơ kiện tướng viết về quê hương. Nói thế cũng không có gì là nói quá, tất cả đều xuất phát từ lý do hiện thực của những tâm hồn đồng điệu. Nhưng dường như, những bài thơ nào của Tường Linh, đọc xong có cảm giác như ta nghe được những thanh âm của nó văng vẳng, thì đấy mới là ngọn thi sơn nhà thơ đắp lên.
Vang mãi dư âm triều hệ lụy.
Thơ chào tuyệt tích gửi ai đây?
Nhà thơ hỏi hay là anh gửi lời cho vô tận, gửi cho nắng sớm mưa chiều, cho mọi địa chỉ trái tim như lòng thi sĩ suốt đời hoài vọng. Bởi ta về phía mặt trời sẽ lặn. Không gặp ai cả chiếc bóng của mình. Đi tay trắng thì trở về tay trắng. Thơ một đời gửi lại phía bình minh!
Nguyễn Nhã Tiên
(Nguồn: Bạn Văn Nghệ)
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D180174876.-%3B)