PHẠM CHU SA - Tản mạn về thơ hay phổ nhạc “NGƯỜI ĐI QUA ĐỜI TÔI”

15 Tháng Mười Hai 20234:33 CH(Xem: 3618)
PHẠM CHU SA - Tản mạn về thơ hay phổ nhạc “NGƯỜI ĐI QUA ĐỜI TÔI”
(Tặng K.Ng.)

Cơn mưa bất chợt đến mang theo nỗi buồn vô cớ. Nỗi buồn chầm chậm len vào tim vào phổi rồi thoát ra thành hơi thở nóng hòa nhịp tiếng mưa rơi. Tiếng hát Thái Thanh vút lên, dội lại những hình bóng nhập nhòa kỷ niệm. Những hình bóng cũ, những hò hẹn xưa. Ngày mưa tháng nắng theo nhau qua những hàng cây xanh lá mới đến khi lá buồn bã lìa cành. Yêu nhau, xa nhau một ngày tưởng chừng năm dài hiu hắt, vắng nhau một buổi ngỡ đã suốt mùa đếm lá vàng rơi... Có bao giờ nghĩ sẽ xa nhau, thế mà xa nhau thật. Ai đã từng yêu, từng mơ mộng về một tình yêu thánh hóa, nhưng khi cuộc tình qua đi, người tình bỏ đi, để ta lơ ngơ giữa trần gian buồn bã này với bàn tay mềm khói sương. Cơn mưa chợt về khi lòng anh hiu hắt mang hình ảnh một mùa đông sầu của quá khứ.

“Người đi qua đời tôi / Trong những chiều đông sầu / Mưa mù lên mấy vai / Gió mù lên mấy trời…”

Chiều đông sầu. Mưa mù. Gió lộng. Nằm co ro nghe từng giọt mưa buồn bã giăng kín không gian. Mưa trỗi nhạc sầu như nhịp chân xa hút của người tình đã bỏ quên sau lưng kỷ niệm. Tiếng hát Thái Thanh ngân dài lời tình buồn của Trần Dạ Từ trong âm điệu cuốn hút hồn người lên chót vót “ sầu âm đô thứ ” của Phạm Đình Chương. Bài hát như tiếng thở dài của gió đông não ruột. Một nuối tiếc khôn nguôi, hờn trách, kể lể. Người đi qua đời tôi, trong những chiều đông sầu. Tiếng dội tê buốt còn vọng lại ngập hồn. Và đất trời cũng đồng lõa mang gió mưa về vây bủa. Mưa mù lên mấy vai. Gió mù lên mấy trời. Đi qua và không ngoái nhìn lại. Hình bóng người nhòe nhoẹt trong mưa mù lên mấy vai. Tôi còn lại gì ngoài nỗi lòng rét mướt?

“Người đi qua đời tôi / Hồn lưng miền rét mướt / Đường bay đầy lá mùa / Vàng xưa đầy dấu chân / Lòng vắng như ngày tháng…”

Chiều đông sầu nằm nghe mưa hòa lẫn tiếng hát. Tiếng hát đem kỷ niệm về trải khắp không gian. Ai không qua thời tuổi trẻ coi đời như bóng mây. Đó là tuổi của những cơn điên dại đầu đời, những thành phố xa lạ, những tháng ngày không tên, những dừng chân không hẹn trước. Chiều đông sầu hay thu vàng dấu chân vẫn là hình ảnh của quá khứ, của kỷ niệm. Không gian êm đềm của thu vàng dấu chân hò hẹn và thời gian rét buốt của đông sầu chia cách. Cuộc tình đẹp là cuộc tình chia xa, có phải? Và bây giờ tiếng hát như sợi khói muộn phiền bay tản mạn trong hồn chết lịm: Ôi “những melodies đau đớn”.

“Người đi qua đời tôi / Chiều ầm vang tiếng sóng / Bàn tay mềm khói sương / Tiếng hát nào hơ nóng…”


Bàn tay mềm khói sương. Tiếng hát phi thời gian kia cũng làm mềm tim người nghe như sương khói. Lời ca đẩy ta rơi hẫng, lửng lơ giữa một vùng khói sương rét mướt. Tiếng hát nào hơ nóng. Hơ nóng một cuộc tình đã xa như dĩ vãng nhưng gần gũi như hơi - thở - khói - sương. Một bức tranh mờ ảo dưới làn sương chiều. Dấu chân người đọng lại tiếng dội thảng thốt buốt nhức bất ngờ.

“Vàng xưa đầy dấu chân / Đen lối vùng lãng quên…”

Tình yêu trở thành cái bóng chập chờn bao quanh người đứng nhìn lại kỷ niệm. Thơ Trần Dạ Từ đã là một tiếng thở dài bi thiết. Nhạc sầu của Phạm Đình Chương đẩy tiếng vọng đó vượt lên thành tiếng xoáy lốc giữa chín tầng cao ngất mây đùn gió tạt. Và linh hồn dài tiếng ru của phi lao, của đường về nghĩa trang buồn thảm, của mộ phần tối đen.

“Người đi qua đời tôi / Nghe những lời linh hồn / Phi lao dài tiếng ru / Êm ái lòng hối tiếc / Trên lối về nghĩa trang / Trên mộ phần tối đen...”

Còn lại gì? Câu hỏi chợt đánh thức người tình ở lại như tiếng sấm vang dội đất trời giữa một đêm đông mù mịt. Đó có phải là tiếng gọi từ cõi ngoài nào xa lắc. Chạy vòng về quá khứ tôi bắt gặp tôi năm mười chín tuổi, ngày lủi thủi đi về căn phòng quạnh quẽ bên những ngôi mộ cổ hoang phế. Những chiều mưa, nước ngập quá gối, bì bõm trở về nghe như có tiếng thở dài trong mưa gió vọng từ những ngôi mộ kia (mà tôi vẫn nghĩ, một cách lãng mạn, là họ bỏ đi để đến cái cõi nào đó từ nguyên nhân những cuộc tình đổ vỡ.) “Nghe những lời linh hồn… Trên mộ phần tối đen”. Đó có phải là nỗi chết êm đềm? Chết là một biểu tượng thiết tha của rời bỏ, chia lìa tự một thân yêu. “Êm ái lòng hối tiếc”. Thơ Trần Dạ Từ của “Thuở làm thơ yêu em”- nói chung và bài “Thơ cũ của nàng” (tức Người đi qua đời tôi) nói riêng, đã là một nhắc nhở êm ái cái thuở ban đầu mật ngọt; thuở biết buồn khi nghe một nốt nhạc trầm, khi đọc một câu thơ ướt… Và với nhạc Phạm Đình Chương âm thanh bật lên rướm máu. Ôi trái tim tưởng đã khô khi lá chết nhưng thật ra vẫn âm ỉ nhựa sống của sương đêm và trăng lạnh. 

Người tình đã quay mặt, anh còn hỏi có nhớ gì không. Ôi hàng muôn ngàn cuộc tình đổ vỡ vẫn mang dáng dấp và âm điệu ấy nhưng là những lập lại mới mẻ. Rất mới. “Người đi qua đời tôi / Không nhớ gì sao người?” Hỏi, với một hờn lẫy. Hờn lẫy của tuyệt vọng, của bám víu vào hư không. Không cần - hay biết chắc không được trả lời. Vì còn đâu nữa, nụ cười, tiếng nói, dáng hình vừa thoáng qua mất hút vào sương khói phũ phàng. Biết, nhưng vẫn cứ muốn nhắc lời một lời vô vọng, cũ càng. Đường xưa đầy lá úa, vàng xưa đầy dấu chân. Đó là thảng thốt cuối cùng. Để rồi sau đó im lặng. Tiếng gọi thảng thốt cuối cùng bao giờ cũng chân thành muốn khóc, hờn giận vu vơ hay tràn đầy bao nhiêu cũng bay đi. Còn lại thiết tha cuối cùng và đầu tiên.

Tiếng hát mở ra một cánh đồng bát ngát kỷ niệm, những hạnh phúc và đớn đau đầu đời, những chân trời mộng mơ dựng nên một thuở. Tiếng hát cũng bủa xuống những đám sương mù che khuất dáng người tình và khép lại bằng nghẹn ngào ập tới. Đời sống thở bằng hương thơm của mưa bụi và hương lá úa ngầy ngật êm ả. “Em đi qua đời anh / Không nhớ gì sao em?”

Nhớ... Nhớ... Nhớ... Tiếng hát mang “nỗi sầu mineure” đau buốt trái tim tôi. Chỉ một mélody này, Phạm Đình Chương đã đẩy thơ Trần Dạ Từ lên tới tuyệt đỉnh rung cảm người thưởng ngoạn và cũng chỉ hai câu thơ cuối bài “Người đi qua đời tôi” đã đủ khiến những trái tim tưởng khô héo vụt hồi sinh như những giọt mưa đầu mùa đã làm những hàng cây héo khô nẩy mầm xanh lá mới. Nửa thế kỷ trước, tiếng hát Thái Thanh đã mở ra một chân trời tím như tựa cuốn phim bà hát lồng tiếng cho nữ tài tử Kim Vui đóng vai nữ ca sĩ xa cách người yêu lính chiến. Và hôm nay nghe lại ca khúc “Người đi qua đời tôi” thơ Trần Dạ Từ - Phạm Đình Chương phổ nhạc với giọng hát “phi thời gian” của người nữ ca sĩ quá cố nhưng tiếng hát còn sống mãi, vẫn rung động kỳ diệu, buốt nhức khi giọng cao vút uốn cong âm nhớ trong câu hát “không nhớ gì sao em?”

P.C.S
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
05 Tháng Hai 20254:13 CH(Xem: 254)
Lê Công Thành đã trò chuyện với tôi bằng giọng nói của một con người tự do.
31 Tháng Mười Hai 20248:38 SA(Xem: 595)
Nguyễn Trọng Khôi say mê đi qua những nẻo đường của nền nghệ thuật hiện đại.
25 Tháng Mười Hai 202412:00 SA(Xem: 9617)
Loạt tranh Phục Sinh là một thí dụ thật hùng hồn cho sự quyết chí vượt qua những khó khăn về thể lực, trầm uất trong bệnh hoạn
17 Tháng Mười Hai 20244:03 CH(Xem: 549)
Hai chữ giang hồ không mấy xa lạ trong đời sống của mỗi người đều thường đề cập trong thơ, văn, điện ảnh…
30 Tháng Mười Một 20249:07 SA(Xem: 647)
ta không lo công nghệ số sẽ bào mòn cảm xúc của con người; ta chỉ nên lo con người không biết khai thác thế mạnh của công nghệ số để làm giàu cho kiến văn, suy tưởng và cảm xúc của chính mình.
19 Tháng Mười Một 20243:45 CH(Xem: 507)
Thủy Phủ sẽ tràn đầy lòng yêu thương và vang tiếng cười khi con người hiểu biết thế nào là tâm lành và tâm thiện!
22 Tháng Mười 202411:32 SA(Xem: 860)
Tôi thấy lớp nhà văn, nhà phê bình độ tuổi trên dưới 40 hiện nay rất đáng nể, tôi tin là họ sẽ làm nên chuyện.
10 Tháng Mười 20241:03 CH(Xem: 922)
Thơ tài tình luôn luôn hiếm hoi và thường đến từ sáng tạo của những nghệ sĩ tài hoa.
26 Tháng Chín 20244:37 CH(Xem: 600)
Màu, khối, nét, bố cục, ánh sáng đã thay ông kể mãi những câu chuyện của con người.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 30339)
Ở thế hệ thứ hai của sinh hoạt 20 năm âm nhạc miền Nam, tính từ 1954 tới 1975, nếu có một người lặng lẽ nhất trong mọi sinh hoạt,
(Xem: 11942)
Chính Mai Thảo là người đầu tiên, vào từ miền Bắc, mở được cánh cửa tương thông, thân ái giữa những người làm nghệ thuật ở hai đầu “thế giới” lạ lẫm.
(Xem: 19722)
Tôi biết tôi dường còn muốn nói với NXH, nhiều hơn nữa,
(Xem: 9213)
màu vàng rực rỡ của dã-quỳ đã dắt tay tôi trở lại Pleiku
(Xem: 22213)
Tôi không biết phải bắt đầu từ đâu, ra sao, thế nào khi đứng trước khu rừng có quá nhiều những gốc lạ, quý? Khu rừng thuộc quyền sở hữu của người dựng thành đêm-từ-biệt…Trần.
(Xem: 15333)
Du Tử Lê, ông ấy là ai? Sao định mệnh tôi cứ mãi gắn liền với những dòng thơ của ông ta? Nghe nói bây giờ đang ở tại Mỹ
(Xem: 5670)
Tôi mượn câu thơ kết trong bài 'Đêm, nhớ trăng Sài Gòn' của Du Tử Lê để làm tựa cho bài viết này, bài viết về ông: Du Tử Lê - một nhà thơ có tầm ảnh hưởng lớn đối với văn chương Việt Nam.
(Xem: 2490)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 2974)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 2759)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 20381)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 9303)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 10406)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 9520)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 12927)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 32346)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 21821)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 27148)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 24534)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 23355)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 21505)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 19257)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 20558)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 18033)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 17014)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 26532)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 33774)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 35893)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,