Bài Cuối 66

dutule.com (ngày 22-9-2010): Một số thơ cũ của nhà thơ Du Tử Lê thời trước 1975 ở quê nhà, mang tính ngộ nhận hoặc gây khó chịu cho nhiều người. Điển hình như lục bát nhan đề “Bài cuối 66” (cuối 1966) ra đời cách đây hơn bốn mươi năm, khi nó được phổ biến lần đầu trên tạp chí Văn, số Xuân năm 1967 ở Saigòn.

Tác giả kể, khi báo ra, một buổi sáng ông tới tòa soạn Văn trên đường Phạm Ngũ Lão lãnh nhuận bút thì cùng lúc đó, nhà văn Mai Thảo cũng vừa bước xuống từ một chiếc cyclo.

Tác giả “Đêm giã từ Hà Nội” chận họ Lê trước của tòa soạn Văn. Ông nói:

“Tôi được đọc bài lục bát mới của Lê rồi. Lục bát gì kỳ vậy? Dấu phẩy đánh không đúng chỗ. Đọc thấy khó chịu…”

Tác giả “Bài cuối 66” ngỡ ngàng. Thư ký tòa soạn Trần Phong Giao và thầy cò Gia Tuấn ngừng tay làm việc, nhìn ra, như chờ đợi nơi nhà thơ Du Tử Lê một lời giải thích hay, trầm trọng hơn một cuộc “tranh cãi” về lục bát.

Nhưng cuối cùng họ Lê chỉ đáp:

“Vâng anh! Đâu có gì đâu! Tôi chỉ cố tình ngắt lại nhịp của lục bát mà thôi.”

Những năm đầu ở hải ngoại, khi nhà văn Mai Thảo còn tại thế, họ Lê cũng đã từng nói cũng như viết xuống điều vừa kể, kèm theo lời trách móc nhẹ nhàng rằng:

“Là người cổ súy mọi nỗ lực làm mới văn chương, nhưng dường như nhà văn Mai Thảo chỉ công nhận và ngợi ca những nỗ lực làm mới từ những thành viên trong nhóm Sáng Tạo của ông mà thôi…!”

Sau đấy có người đem chuyện này kể cho nhà văn Mai Thảo nghe.

Lần đó, tác giả “Ta thấy hình ta những miếu đền” cười cười bảo:

“Ờ!… Ngày ấy tôi nói là nói vậy thôi… Tôi đâu có nghĩ tới cái vụ ngắt nhịp, chia nhịp gì đâu…”

Nhìn lại, đọc kỹ một số thơ cũng như văn của Du Tử Lê trước thời điểm 1966, độc giả sẽ thấy sự cố tình dùng dấu phết của tác giả này đã thể hiện từ nhiều năm trước đấy.

Bài Cuối 66

tôi lêu lổng suốt canh khuya
quanh co rồi cũng xe về dưới hiên
nâng then, tay mở cánh phiền
chân lơi thềm bước, rơi mềm ván cây
đèn mù, dơi ngủ, mái tây
rã rời, hơi thở tôi bay đầy phòng
thế thời này đến đi buôn
đời bôn tẩu đã quen thân, ngựa thồ
phố cao, gió thổi, bóng mờ
đêm lu, trời lặng, tôi gù lưng, đi
đấy em, lòng rất thiệt thà
ước mong cũng nhỏ như là phận con
giường cây, ván lạnh đêm bưng
kéo chăn, co gối, phủ chân thừa ngoài
cho mùi giấc, một khuya thôi
sáng ra mối đã đùn, vùi tuổi ta

1966