Công Án Trong Thơ Du Tử Lê.
“Cuối một thế kỷ, cuối một ngàn năm, cuối một vòng xoay của chấm nhỏ li ti trong giải ngân hà, loài người ngồi tính sổ, rốt cuộc rồi cũng phải buông một câu như tiếng thở dài với Du Tử Lê: hoa nào tin quả đắng đến không ngờ! (*)
“Mấy chữ ngắn gọn mà có sức mạnh như một công án, san bình địa tất cả để ra một khoảng trống. Giữa những đầy đặc ngột ngạt mà có được một khoảng trống thì cần thiết biết chừng nào. Cái khoảng trống mà nhà tiên tri thời đại là Kahlil Gibran hé trong cuốn Tiên Tri / The Prophet: ‘Hãy để giữa lòng bạn một một khoảng trống cho gió trời có thể nhẩy múa thênh thang.’
“Tôi muốn ngồi tĩnh lặng nhặt lấy mấy câu công án qua lời thơ Du Tử Lê như cây gậy thiền sư gõ vào cái đầu loạn tưởng, làm vang lên vài tiếng lênh khênh dội vào tâm thức:
“mây kiệt lực kéo chiều lên đỉnh núi
“mặt trời rơi, hẫng, nhớ nhung / đen /
“cát xúc động xô sông về / mắt / cuối /
“sóng lênh đênh / oải / muộn / lãng quên, quen.
“dẫu điểm đứng chỗ nào trong vũ trụ
“em cách gì một lúc: - ở hai nơi!!!
“chỉ tôi biết: - tôi vô cùng loãng, nhẹ
“sóng phân thân từng miểng / vụn / hôi / mùi /
“búp nghi hoặc: - có chăng đời lá: chết!
“hoa nào tin quả đắng đến không ngờ...
“Đúng vậy. Dẫu điểm đứng ở chỗ nào trong vũ trụ, thì ‘tôi’ vẫn đang đi tìm cái ‘tôi,’ cái phân thân từng miểng / vụn / hôi / mùi / đi tìm cái toàn mãn, cái hữu hạn đi tìm cái vô hạn...”
Linh Mục TRẦN CAO TƯỜNG,
(Trích bài nói chuyện: Một thoáng bâng khuâng với thơ Du Tử Lê, Calif., April 1998.)
(*) Du Tử Lê, tuyển tập thơ song ngữ: hoa nào tin qủa đắng đến không ngờ / flowers can’t believe fruits would grow that bitter! Bản dịch Anh ngữ: Như Hạnh. Tủ sách Văn Học Nhân Chứng, in lần thứ nhất, tháng 3-1999,