Thi Sĩ Du Tử Lê và “Tuyển Tập Thơ 1957-2015”

31 Tháng Mười 201512:00 SA(Xem: 8778)
Thi Sĩ Du Tử Lê và “Tuyển Tập Thơ 1957-2015”

 

Tôi có nhiều kỷ niệm với nhà thơ Du Tử Lê. Nhưng nơi đây không nói chi về chuyện đời thường. Cũng không nói chi về tình thân trong đời văn. Tôi muốn nói về một mối tình bí mật (khoan, xin anh Du Tử Lê chớ giựt mình...)

Với Du Tử Lê, bây giờ tôi mới nói thật, nói thẳng. Xin nói về một mối tình câm, một mối tình lặng lẽ, một mối tình “yêu ngay lần đầu biết nhau”...

Đúng vậy...

Sau một năm ở đảo Galang, tôi đặt chân tới Virginia. Lúc đó, khoảng giữa thập niên 1980s. Và một đêm, nghe được ca khúc “Đêm, nhớ trăng Sài Gòn”... Tôi lặng người.

Nghe từng chữ, từng câu. Thơ Du Tử Lê được Phạm Đình Chương phổ nhạc. Giọng ca Thái Thanh -- tôi cũng không ngờ có trần gian này có một giọng ca hay như giọng ca sĩ Thái Thanh, một giọng ca như của cõi trời, giọng ca của một devata (nếu nói theo Kinh Phật).

tt_57-2015-front-content

Bài thơ được phổ nhạc gần như giữ 99%, chỉ thêm vào hai chữ (hình như) để biến đổi làn điệu.

Bài thơ Du Tử Lê viết như sau.

Đêm, nhớ trăng sài gòn
Đêm về theo vết xe lăn
Tôi trăng viễn xứ hồn thanh niên vàng
Tìm tôi đèn thắp hai hàng
Lạc nhau cuối phố sương quàng cổ cây
Ngỡ hồn tu xứ mưa bay
Tôi chiêng trống gọi mỗi ngày mỗi xa
.
Đêm về theo bánh xe qua
Nhớ tôi Xa Lộ nhớ nhà Hàng Xanh
Nhớ em kim chỉ khíu tình
Trưa ngoan lớp học chiều lành khóm tre
Nhớ mưa buồn khắp Thị Nghè
Nắng Trương Minh Giảng lá hè Tự Do
Nhớ nghĩa trang quê bạn bè
Nhớ pho tượng lính buồn se bụi đường
.
Đêm về theo vết xe lăn
Tôi trăng viễn xứ, sầu em bến nào ?

*


Bài này hiện in ở trang 165 của “Tuyển Tập Thơ 1957-2015” của Du Tử Lê. Vừa phát hành ở Quận Cam. Dự kiến ra mắt vào tuần sau ở San Jose.

Sau này, tôi tìm nghe ca khúc này qua nhiều gịong ca khác. Nghe lần nữa qua giọng Thái Thanh. Nhiều ca sĩ khác cũng hát bài này, sau đó. Sau đó, khi trình diễn ca khúc này, xuất sắc trong thế hệ trẻ có lẽ là Trần Thái Hòa, Nam Trân, Vũ Khanh...

Tôi đã tự hỏi, làm thế nào Du Tử Lê có thể làm thơ như thế. Bài thơ đơn giản, nhưng từng lời đều chạm vào tâm hồn người xa xứ. Tôi sinh ở Sài Gòn, hẳn cũng là một yếu tố thiên vị (có thê).

Cũng nên nói rằng, trước kia, tôi thường bị đám bạn Chu Văn An, hầu hết là Bắc Kỳ, giễu về cách phát âm Nam Kỳ: tôi không đọc được chính xác chữ “Giảng” trong “Trương Minh Giảng”... Người ta cứ nghe ra là “Giản” với chữ “g” biến mất. Đó là chưa kể, chữ “Gi” tôi phát âm nghe hao hao nhữ “Dản”... Trời ạ, viết thì đúng, nhưng tôi đã đọc từ thời thơ ấu là “Trương Minh Dản”...

Vậy đó, nhưng không hề gì: đã có Du Tử Lê viết giùm những cảm xúc của tôi, và đã có Thái Thanh phát âm chính xác và diên âm tuyệt vời cho những người con yêu Sài Gòn.

Kể cả, tôi xin thú thật, tôi không hiểu nghĩa chữ “khíu” -- một chữ rất Bắc Kỳ. Và tôi không muôn tra từ điển. Có sao đâu... Có những chữ mình không hiểu nghĩa, nhưng vào thơ vẫn hay, nghe trên nhạc lại càng lạ lùng... Thơ Du Tử Lê với tôi rất mực dị thường là thế.

*

Ghi thêm cho rõ: Tuyển tập thơ này là ấn bản lần thứ 2, gồm 19 chương, dày 720 trang.
Làm thế nào cả một đời làm thơ như ông, và thơ vẫn hay, vẫn thơ mộng...
Trong đó, có nhiều bài thơ đã được phổ nhạc. Trong đó cũng tuyệt vời là các ca khúc do Trần Duy Đức phổ nhạc. Và Trần Duy Đức đã phổ rất thành công, theo một cách riêng.

Tôi đặc biệt ưa thích nhạc Trần Duy Đức phổ thơ Du Tử Lê -- phần lớn, vì cơ duyên tôi về định cư ở Quận Cam và rồi hiêu được duyên cớ một số tác phẩm hình thành như thế nào.

Mỗi bài thơ, mỗi ca khúc đều có một cơ duyên riêng, đê sẽ xuất hiện theo kiểu riêng trong cõi này.

Sáng tác là việc gian nan. Người nghệ sĩ nào cũng có nỗi đau riêng, niềm vui riêng, chuyện đời tư riêng, những ước mơ riêng. Khi đặt bút xuống để làm thơ, khi nối các âm thanh cho thành một ca khúc... tất cả không thuần là chữ, không thuần là tiếng vang.

Đó là những mảnh tình ném vào bầu trời. Và Trần Duy Đức đã gặp Du Tử Lê trong một tiền định -- kể cả mối tình của Đức, cũng từ một thu xếp của anh Du Tử Lê, chứ không riêng gì các bài thơ dược phổ nhạc.

Bạn có thể vào YouTube để tìm nghe các ca khúc Trần Duy Đức phổ thơ Du Tử Lê, như trích từ:

-- Ca Khúc “Chỉ nhớ người thôi đủ hết đời”:

“Chỉ nhớ người thôi đủ hết đời
Chim về góc biển bóng ra khơi
Lòng tôi lũng thấp tim hiu quạnh
Chẳng chiến chinh mà cũng lẻ đôi...”

-- Ca Khúc “Dòng suối trăm năm”:

Chẻ đôi sông núi đêm bưng mặt
Mưa quấn khăn vào sầu ấu thơ
Chẻ đôi thân thế mù tăm tích
Ta nghĩa trang nào chôn cất nhau...”


-- Ca Khúc “Em hiểu vì đâu chim gọi nhau (Ở chỗ nhân gian không thể hiểu)” trích:

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
Tôi biết buồn em giăng núi sông
Ngày nghiêng vai xuống đôi vai nhỏ
Nghe lá reo mừng những ngón son....


Thực ra, nhiều nhạc sĩ khác cũng thành công khi phổ thơ Du Tử Lê, trong đó có Đăng Khánh, Từ Công Phụng, Hoàng Thanh Tâm, Hoàng Quốc Bảo...

Làm thế nào giải thích được hiện tượng các nhạc sĩ ưa thích phổ thơ Du Tử Lê?

Có lẽ, đơn giản nhất là giải thích: thơ anh nhiều nhạc tính. Trong thơ đã có sẵn nhạc.

Thứ nhì, trong thơ Du Tử Lê mang sẵn một tâm sự được nhiều nhạc sĩ chia sẻ.

Có nhiều nhà phê bình văn học có thể đưa ra các lý giải cao siêu, phức tạp (những điều, có thể tôi chỉ biết một phần). Nhưng nói cho đơn giản: với tôi, Du Tử Lê là một nhà thơ lớn, và anh là một ngọn núi.

Riêng Tuyển Tập Thơ này, tôi có thể đọc nhiều năm chưa hết, vì có nhiều bài thơ sẽ được đọc đi, đọc lại...

*

Trên trang Wikipedia ghi nhận về Du Tử Lê:

“...Cho tới hôm nay, ông là nhà thơ châu Á duy nhất được phỏng vấn và có thơ đăng trên hai nhật báo lớn của Hoa Kỳ: Los Angeles Times (1983) và New York Times(1996). Thơ ông cũng đã và đang được đưa vào giảng dạy, làm tài liệu nghiên cứu, đọc thêm tại một số trường đại học Hoa Kỳ và châu Âu.

Năm 1998, nhà xuất bản W. W. Norton, New York đã chọn Du Tử Lê vào một trong năm tác giả Việt Nam để in vào phần "Thế kỉ 20: thi ca Việt Nam" khi tái bản tuyển tập World Poetry An Anthology of Verse From Antiquity to Our Present Time (Tuyển tập Thi ca thế giới từ xưa đến nay).

Trong cuốn Understanding Vietnam, tác giả, giáo sư Neil L. Jamieson đã chọn dịch một bài thơ của Dư Tử Lê viết từ năm 1964. Cuốn sách này sau trở thành tài liệu giáo khoa, dùng để giảng dạy tại các đại học Berkeley, UCLA, và Cambridge, London.”(ngưng trích)

Xin chúc mừng “Tuyển Tập Thơ 1957-2015” của Du Tử Lê.

Tuyển tập này là một dấu mốc lớn của dòng văn học Việt Nam, cả trong và ngoài nước.

Phan Tấn Hải
_______
GHI CHÚ:
Vào lúc 3 giờ chiều Chủ Nhật 8 tháng 11, hai bộ sách mới của nhà thơ Du Tử Lê sẽ được giới thiệu tại thành phố San Jose. Đó là bộ “Sơ lược 40 năm VHNT Việt 1975-2015” (hai tập) dày 1,300 trang viết về trên 150 tác giả của dòng VHNT Việt ở hải ngoại cũng như trong nước. Những người chỉ thực sự cầm bút kể từ sau biến cố tháng 4-1975. Và, bộ “Tuyển tập thơ Du Tử Lê 1957-2015” dày trên 700 trang. Cả hai bộ sách này đều do công ty Amazon in và phát hành toàn cầu. Tại quán Cà Phê Coffee Lovers, địa chỉ 1855 Aborn Road, San Jose, CA 95121. Tel. (408) 223-1199. Diễn giả sẽ là: nhà văn Đỗ Vẫn Trọn, nhà thơ Nguyễn Vũ Nhã, nhà văn Đặng Phú Phong, GS, Luật sư Nguyễn Hữu Liêm... Chi tiết, xin gọi: Đỗ Vẫn Trọn (408) 838-4075; Nguyễn Vũ Nhã (408) 621-8154.

 

Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
31 Tháng Mười Hai 202310:10 SA(Xem: 416)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
07 Tháng Mười Một 20233:47 CH(Xem: 755)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
19 Tháng Mười 20231:33 CH(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
05 Tháng Mười 202312:00 SA(Xem: 22283)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
02 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 13822)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
23 Tháng Sáu 202310:46 SA(Xem: 1139)
Luận văn Thạc Sĩ/ Chuyên ngành: Văn học Việt Nam của Vũ Thị Lê Duyên
04 Tháng Sáu 20232:03 CH(Xem: 1294)
Du Tử Lê nổi tiếng nhất với tư cách một thi sĩ.
30 Tháng Năm 20235:35 SA(Xem: 6564)
Hôm nay, một sáng nắng ấm, trời thu, Nam California, chúng tôi ngậm ngùi đưa tiễn một Nhà thơ.
10 Tháng Năm 20239:33 SA(Xem: 6434)
Sáng thứ tư 9/10/2019, thấy cái post của Hạnh Tuyền: “Ông ngoại đã lên trời”.
27 Tháng Tư 202312:00 SA(Xem: 11398)
Du Tử Lê, quả nhiên vẫn là một nhà thơ hiếm hoi. Anh vẫn một mình một cõi. Đó là một điều đặc biệt. Và đối với một thi sĩ, thì đó là một sự thành công.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16701)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 11969)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18744)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 8940)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8007)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 416)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 755)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22283)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13822)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19049)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7736)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8633)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8342)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10885)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30528)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20707)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25300)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22779)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21556)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19611)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17921)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19109)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16789)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 15987)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24313)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31732)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34784)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,