Trần Hoàng Trúc, biểu tượng thành công với thể loại “Truyện Cực Ngắn.”

Phải chăng, để đáp ứng sự kiện đa số độc giả ngày càng khan hiếm thì giờ dành cho văn chương, nên thể loại “Truyện Cực Ngắn” đã ra đời?
Phong trào này, một thời rộ lên vì được sự hưởng ứng của nhiều cây bút. Trong số đó, có cả những nhà văn thành danh, lão thành.


Tuy nhiên, số người thất bại với thể loại “truyện cực ngắn” ấy, thực tế, lại là con số không nhỏ! Vì vậy, gần đây, thể loại này không còn xuất hiện “rôm rả” trên các diễn đàn văn chương trong, cũng như ngoài nước.

Có nhiều cách để lý giải sự thất bại của thể loại truyện ấy.
Một trong những lý giải được nhiều người chia sẻ, đó là sự kiện người viết đã không tuân thủ “luật chơi” của thể loại “truyện cực ngắn.”

Căn bản thể loại truyện này, không chỉ là số chữ cần phải được neo cứng ở con số trên, dưới 100 chữ. Nội dung của nó, cũng không phải chỉ là một vài hình ảnh, ý tưởng mang tính ẩn dụ hay, bàng bạc một triết lý nhân sinh mơ hồ nào đấy.

Tuy “truyện cực ngắn” rất gần với thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt hoặc, Haiku của Nhật Bản(*). Nhưng, nếu ở lãnh vực thi ca, tác giả được phép gửi vào tác phẩm của mình một số ý tưởng, hình ảnh… để từ đó, độc giả sẽ cảm nhận (một cách bất trắc), những “thông điệp / message ” thì, ở “truyện cực ngắn” (vì là văn xuôi), nên nó lại đòi hỏi tác giả phải nói được điều gì đó! Một điều gì, độc giả có thể nhận biết tương đối dễ dàng. Minh bạch.
 
Đòi hỏi này là một thách thức lớn, với cả những nhà văn lão hành hoặc, đã thành danh! 
Giữa lúc thể loại Truyện cực ngắn bị coi là mất mùa thì, một nhà văn trẻ, (tôi nghĩ còn rất trẻ, ở khoảng tuổi 30, thế hệ 8x?) Trần Hoàng Trúc xuất hiện.

Họ Trần xuất hiện như một bông hoa trái mùa, với những mảng truyện cực ngắn rực rỡ ý nghĩa. Đậm màu xót xa nhân thế. Trong cõi giới “truyện cực ngắn” của họ Trần, đôi khi cũng nẫu, tươm những chát, đắng đời thường…

Nhưng, truyện cực ngắn của Trần Hoàng Trúc, bao giờ cũng khép lại bằng những cảm nghiệm hay thông điệp cụ thể, như người cố tình lật cái mặt trái của tấm áo mang tính nhân sinh huy hoắc. Tựa cái nhìn điềm tĩnh với nhiều lo lắng, thương yêu của một người…già, một hiền triết: Cuối đời bỗng ngộ ra biết bao hư, dối ở mặt bên kia thời gian. (Thời gian, chiếc bóng bất phân ly của một kiếp người).

Cá nhân tôi rất thích kết luận của truyện cực ngắn tên “Thời gian” của họ Trần, khi cô khép lại tiểu phẩm của mình, bằng câu:
“…Nhưng vì quá ngu xuẩn nên Nếp Nhăn không biết Thời Gian cũng đồng thời mang đến chúng cái chết.”

Hay, với tiểu phẩm nhan đề “Cái Gương”- - (Một thứ thẩm quyền chứng nhận “…gương mặt thánh thiện hệt thiên thần…” lừa được rất nhiều người nhẹ dạ…) Để rồi, rốt ráo:
“ ’Xoảng’ – chiếc gương vỡ tan dưới chân nàng.
“Tung tóe khắp nhà, những mảnh vỡ hiện hình cái ác.”

Hoặc lời cảnh báo khẩn thiết, xốn xang niềm tuyệt vọng chung của nhân loại, khi chúng ta ngày càng tiến dần tới chỗ không còn thiên nhiên. Mà, sẽ chỉ có một thứ thiên nhiên… “nhân tạo,” như trong tiểu phẩm nhan đề “Cô gái kỳ lạ” cũng của Trần Hoàng Trúc.
.
Trên đây là 3 trong số 4 truyện cực ngắn của nhà văn trẻ Trần Hoàng Trúc mà, chúng tôi đã hân hạnh đăng tải ít ngày qua, ở cột mục “Văn-Bằng Hữu,” thuộc trang mạng này.
Tôi tự thấy, không thể không gửi tới Trần Hoàng Trúc lời cảm ơn, chí ít, cũng của riêng tôi.

Du Tử Lê,
(Garden Grove, May 8-2013)

………………………………………………
(*) Đại để, thể thơ Haiku quy định bài thơ chỉ có 17 âm tiết, trong 3 câu. Câu thứ nhất, 5 âm tiết. Câu thứ 2, 7 âm tiết và, câu thứ ba, 5 âm tiết. 


1. THỜI GIAN

Vì muốn biết mặt Tương Lai nên Thời Gian luôn hối hả. Nó chạy quá nhanh nên chẳng kịp kết bạn với ai, chỉ vô tình trở thành kẻ thù của Quá Khứ, Sức Khỏe và Sắc Đẹp.
Trong một giai đoạn ngắn ngủi nào đó, các Vết Thương thực sự biết ơn Thời Gian.
Duy có Nếp Nhăn luôn cổ vũ Thời Gian trên đường đua của mình:
Tiếp tục đi, nhanh nữa nào, hãy giúp chúng tôi sinh sôi nảy nở!
Nhưng vì quá ngu xuẩn nên Nếp Nhăn không biết rằng Thời Gian cũng đồng thời mang đến chúng Cái Chết.


2. CÁI GƯƠNG

Nàng có gương mặt thánh thiện hệt thiên thần. Gương mặt ấy che kín tính chây lười, giúp nàng lừa bao người nhẹ dạ.
Cùng thời gian và lỗi lầm, nét thiên thần ngày càng biến mất, từ lâu nàng không dám soi gương.
Một ngày kia, nàng nhận ra chẳng còn ai tin mình. Người ta thận trọng trước những gì nàng nói.
Còn một mình, nàng thu hết can đảm nhìn thẳng mình trong gương.
“Xoảng” – chiếc gương vỡ tan dưới chân nàng.
Tung tóe khắp sàn nhà, những mảnh vỡ hiện hình cái ác.


3. CÔ GÁI KỲ LẠ

Trong chuyến du lịch anh tình cờ gặp nàng – một cô gái thông minh, thú vị với vốn kiến thức phong phú khiến anh phải há hốc mồm.
Nàng yêu thiên nhiên đến kỳ lạ, có thể ngắm biển, leo núi, đi rừng hàng giờ không biết chán.
Kết thúc chuyến đi, anh xin số điện thoại, mắt nàng buồn xa xăm:
Vô ích thôi, em thuộc về tương lai anh ạ. Em đến từ năm 3013, khi thế giới chẳng còn biển, rừng, sông, núi… Tất cả đều là nhân tạo. Anh thật diễm phúc khi còn được tận hưởng thiên nhiên tươi đẹp này.
Anh vừa phá lên cười thì một tia sáng lóe lên. Nàng biến mất.


4. MÈO & GẤU

Khi yêu, chàng âu yếm gọi nàng là con mèo.
Khi về làm vợ chàng, con mèo bỗng trở thành gấu mẹ.
Ngày ngày gấu mẹ cặm cụi góp nhặt mật ong.
Éo le thay không ít mật bị lén mang đi nuôi một… con mèo.
Rồi con mèo lại trở thành gấu mẹ… Éo le thay… Câu chuyện kể ngàn năm không dứt.


5. BỐ THUÊ

Đến ngày hẹn, anh lại sắm lên người bộ trang phục hải quân, huýt sáo một điệu nhạc vui vẻ rồi đón xe đến một thị trấn, bấm chuông ngôi nhà có giàn hoa giấy quen thuộc.
Thằng bé vừa trông thấy anh liền nhảy cẫng:
A! Ba về!
Nàng đón anh bằng nụ cười cảm kích bởi từ lâu anh không còn chịu nhận tiền để thực hiện “nhiệm vụ” đặc biệt giúp xua tan những nghi hoặc về bố trong đầu thằng bé.
Đêm nằm cạnh “con trai”, anh len lén nhìn sang nàng, trống ngực thình thịch:
“Ba” về với hai mẹ con luôn có được không?


6. HOA TÂM HỒN

Tối nào bà cũng kể chuyện cổ tích cho cháu nghe. Một hôm cháu ngước đôi mắt trong veo hỏi bà:
Tâm hồn là gì hở bà?
Bà xoa đầu cháu dịu dàng:
Nói cho cháu dễ hiểu thì tâm hồn cũng như một cây hoa trong mỗi người chúng ta. Nếu được nuôi dưỡng bằng những đức tính tốt, tâm hồn sẽ vươn cao, nở hoa thơm ngát. Bằng ngược lại, tâm hồn sẽ mọc gai tua tủa làm tổn thương những người xung quanh. Tâm hồn và trí tuệ đều như xạ hương vậy, không ai có thể che đậy được nó cháu ạ.