NGUYỄN HẠNH NGUYÊN - Hương Muộn

Tôi dọn đến chỗ trọ mới trong làng vào một ngày mưa chuyển mùa. Làng được bao bọc bởi con đê thoải thoải chạy dài và tựa một phần vào lưng núi. Con đường đất hẹp ngoằn ngèo hai bên cỏ dại mọc dầy. Vươn trên mặt cỏ lác đác vài bụi xuyến chi hoa nhỏ như chiếc nút áo, lấm tấm nước mưa. Trời tối dần. Ngoài đồng ruộng vọng vào tiếng ếch kêu ran. Ban đầu thì thưa thớt, sau nối tiếp nhau tựa một bản hòa tấu. Đêm tối ở đây tĩnh lặng. Bóng tối phủ ngập khắp cả. Tôi bước ra khoảng sân. Cuối tháng ba. Cây bưởi đầu hồi nhà đương mùa trổ hoa. Sau cơn mưa, không khí còn ẩm làm hương hoa càng nồng đượm, ngào ngạt cả một vùng không gian. Ban chiều, tôi đã kịp nhìn ngắm nó. Những chùm hoa trắng mướt vươn cánh dưới tán lá xanh óng. Càng về khuya,
hương hoa càng đậm. Thứ hương thầm, đã có lúc tôi từng nghĩ rằng hương hoa ấy đến từ thế giới cổ tích.

Thuở nhỏ, tôi thường mơ giấc mơ về làng quê. Chập chững cắp sách đến trường, tôi được nghe người lớn trong nhà kể lại rằng gia đình tôi vốn gốc gác ở quê nhưng di cư ra vùng này để tạm lánh bom đạn chiến tranh. Tôi cất tiếng khóc chào đời ở đây và trở thành cư dân của thành phố biển nhiều nắng gió. Nhưng nỗi thao thức về miền quê không khi nào ngừng tắt trong suy nghĩ của tôi. Lớn lên, tôi gom những gì mình bắt gặp và trải nghiệm sau mỗi chuyến đi để vẽ lên cảnh quê của riêng mình. Miền quê trung du Bắc Bộ tôi đã qua, đất nghèo chen sỏi đá. Những thuở ruộng hẹp ven chân núi, xanh rì của những cây ngô đang mùa trổ cờ. Trên dốc đồi xa xa là nương chè xanh bạt ngàn cùng những hàng sắn cao gầy. Tôi đến miền Trung vào ngày nắng tháng năm đổ lửa, những ruộng lúa như đang oằn mình chống đỡ với cơn khát. Những luống lạc xanh thẫm chạy dài rộng như chạm đến tận chân trời vươn mình kiêu hãnh. Cánh lục bình tím khẽ lạc giữa màu xanh của lá và mặt nước là vảnh gương sáng chói dưới ánh mặt Tôi đã đi và thấy: làng quê – trong cái nhìn của tôi vẫn chỉ là một góc nhỏ. Tôi thường là người khách ghé ngang và định nghĩa nó bằng màu đồng ruộng của bốn mùa. Sắc hồng, sắc trắng của những đóa sen mùa hạ; sắc vàng óng ả của lúa chín vào thu; màu xám buồn của những thửa ruộng mùa đông trơ gốc rạ và vẻ xanh non mỡ màng của những luống mạ tháng giêng. Nghĩ về làng quê, lại đôi chút chạnh lòng. Làng quê bây giờ đô thị hóa nhiều rồi. Nhà gạch, nhà ngói khang trang. Đâu còn nữa, con đường đầy hoa dại với mùi rơm trong thơ ca một thời. Chiếc giếng làng hẳn chỉ còn là hình ảnh đọng lại trong ký ức của mọi người. Sương khuya lành lạnh và hương hoa đưa tôi về thực tại. Hương hoa làm tôi phân vân: hương của đồng nội đó chăng? Thành phố hối hả, ồn ào, không có chỗ cho sự lãng mạn. Không dễ gì có thì giờ để thưởng ngoạn, dù chỉ là một chút hương. Chỉ có ở đây, hương muộn dịu dàng, thanh khiết cho tôi thao thức với. Làng quê trong trí tưởng tượng của tôi xa xôi. Điều tôi muốn thấy là làng quê với nét đẹp xưa, của những gì lam lũ, vất vả nhưng không kém phần nên thơ, êm đềm. Sách vở văn chương không thể thay thế cho cuộc đời rộng lớn. Những chuyến đi không làm đầy được tình cảm bằng sự gắn bó trên chính mảnh đất quê Đã có một thời, tôi mơ về làng quê với nỗi khao khát và tò mò của một đứa trẻ. Song phải qua những trải nghiệm, cho tôi hiểu rằng: ai cũng có một miền quê

– thuở nhỏ để sống, lớn lên để yêu và đi xa để nhớ.


Hạ Long cuối tháng 3/2012

NHN