ngay trưa 29 Tết, anh Hà Quang Minh gửi đến tôi một bản in đặc biệt của "Giỏ Hoa Thời Mới Lớn", thi phẩm đầu tiên của Du Tử Lê xuất bản tại Việt Nam sau một thời gian dài gián đoạn. lập tức, trong đầu tôi "xẹt" nhanh cái ý nghĩ: rồi thì giờ đây cũng đã đến với... Nhung một giỏ hoa như vậy!
Nhung là ai? tại sao lại đến với Nhung? một cái tên gây tín hiệu nắng/ gió gì trên cuộc đời Du Tử Lê nữa chăng?!
phải. mà lại... tuyệt nhiên không phải!
khởi sự từ bài viết "Xa Người, Như Xa Một Quê Hương" (cũng là chương đầu tiên trong quyển tùy bút Du Tử Lê có tựa "Tôi, Ấu Thơ Và, Mẹ" - xuất bản năm 2000 tại Mỹ), khi xuất hiện trong buổi ra mắt tập truyện của một thân hữu tại Seattle thì có người phụ nữ tên Nhung đã đến với Du Tử Lê bằng một câu hỏi đại ý trách cứ kiểu như có phải bây giờ Du Tử Lê chỉ muốn mang lại cho người đọc những bài thơ chập chùng dấu chấm, dấu phết; những bài thơ gập ghềnh những dấu gạch chéo/ slash(?)
Nhung đã chờ đợi từ bao nhiêu năm nay, để được gặp lại những “Khởi Đầu Một Kiếp,” những “Dỗ Giấc Người Bất Hạnh,” những “Phúc Âm Nàng,” những “Ngày Chúng Ta,” những “Vỡ Lòng Cho Một Người Con Gái Mỹ,” hay “Về Từ Vô Vọng,” là những dấu ấn thời mới lớn của Nhung, nhưng: Nhung chờ hoài hủy. lần nào Hương (một thân hữu của Du Tử Lê) cũng trả lời, anh Lê sắp tái bản, anh Lê đã cho sắp chữ... và, những sẽ, những sắp kia, đã lên bốn, lên năm... mà vẫn chỉ là "sắp" với "sẽ"...
câu chuyện với tình tiết... nắng/gió chỉ có thế, nhưng nhắc lại Nhung cùng cái khởi-sự-trách ấy cũng là để nói đến niềm mong mỏi của nhiều và rất nhiều người muốn tìm lại phảng phất hương trong những dòng cũ của Lê thời mới lớn.
thật ra, không chờ Nhung cùng cái khởi-sự-trách ấy mà Du Tử Lê mới có ý định sẽ tìm, sẽ sưu tầm lại, sẽ in thành tập và sẽ đặt cho tập thơ đó cái tên đại để "Giỏ Hoa Cho (hay Của) Thời Mới Lớn"; không ai ngoài Du Tử Lê hiểu ước mơ (thầm kín) của chính mình; và trong cảm nhận của riêng tôi, không thi phẩm nào ngoài "Giỏ Hoa Thời Mới Lớn" có được cái khởi-sự-nhớ bằng con đường khứu-giác-ấu-thơ/ khướu-giác-kỷ niệm cất đầy hương như vậy.
hương kẹo của "dẫu hết kiếp tôi vẫn là đứa trẻ. buồn vui theo chiếc kẹo ở tay người" (trích bài Tay Người).
hương lừng giấy mới của "thư vạn dặm mà hương lừng giấy mới. em vì tôi từ chối chọn thiên đàng" (trích Tôi Có Người Để Nhớ Đến Tương Tư"
hương ngải, trầm, cỏ mặn của "ơn em ngực ngải, môi trầm. cho ta cỏ mặn, trăm lần lá ngoan" (trích Kiếp Sau, Xin Giữ Lại Đời Cho Nhau)
hương dỗ dành của "như đôi mắt sớm thành ga cô quạnh. mối sầu nào thành tóc xuống hai vai. buổi chiều nào khói đứng trên môi. mây cũng thấp trong từng hơi thở yếu. em đừng hỏi sao người đời khó hiểu. vì sao ta không thể sống thiếu nhau. vì sao mưa chưa đủ ướt đôi đầu. mà môi đã phải tìm môi cho ấm. mà tay đã phải chìa ra cho bàn tay kia nắm. siết chặt rồi mà vẫn thấy như chưa" (trích Dỗ Giấc Người Bất Hạnh)
và, hương hạnh ngộ của "phải rồi, phải rồi em. trong trường hợp nào, thì, chúng ta cũng không thể xa nhau. khi con sông quanh co cuối cùng cũng tìm đường ra biển" (trích Những Dòng Cuối Sáu Tám)
tất cả hương và nhiều hơn tất-cả-hương là "Giỏ Hoa..." cho ta hít hà hết thẩy những xúc cảm thời mới lớn; là quyển thơ với rất ít bài thơ có gập ghềnh dấu "slash" cho ta thấy tinh khôi mượt mà y như những nét vẽ tối giản trong bức tranh minh họa trang bìa của ưu ái họa sĩ Lê Thiết Cương; và cũng là thi phẩm của khế ước tự nguyện Du Tử Lê - một thi nhân dù đã được công nhận trong biển lớn thi ca nhưng vẫn hằng mơ giấc mơ được thuộc về với thi ca Việt Nam như ông đã từng.
có lạ lắm chăng, ngay khi đã được vẫy vùng với đại dương mà người thi sĩ ấy vẫn ngồi đây vui một niềm vui vô bờ bến cùng ước mơ được thở trong ao làng/ giếng nhỏ?
lạ. mà cũng lại... tuyệt nhiên không lạ!
saigon 2014. Trang NG.