Góc khuất của những tên tuổi nổi tiếng trong ‘Ký’ Đinh Quang Anh Thái

17 Tháng Tư 201810:47 SA(Xem: 6600)
Góc khuất của những tên tuổi nổi tiếng trong ‘Ký’ Đinh Quang Anh Thái

Mới đây, nhà xuất bản Người Việt Books, đã gửi tới độc giả, những người yêu chữ, nghĩa, tác phẩm mang tên “Ký” của nhà báo tên tuổi, Đinh Quang Anh Thái. Ông được dư luận mô tả là rất giầu có vốn sống ở nhiều lãnh vực khác nhau: Từ kinh nghiệm tù đầy khi còn rất trẻ do những hoạt động mang tính chống phá nhà cầm quyền CS Hà Nội tới những nỗ lực, vận dộng, liên kết những người trẻ yêu nước. Ông cũng được mô tả là người có thâm tình đặc biệt với những nhân vật làm chính trị, cách mạng, cũng như văn học, nghệ thuật nổi tiếng của người Việt trong nhiều thập niên qua. Điển hình là những bút ký của họ Đinh về những nhân vật tạm gọi là tiêu biểu cho thời đại chúng ta như nhà văn hóa, nhà cách mạng Hồ Hữu Tường; nhà báo Như Phong / Lê Văn Tiến; giáo sư Tâm Việt / Nguyễn Ngọc Bích, nhà thơ Nguyễn Chí Thiện… Những người trẻ, thế hệ kế tiếp, nhưng cũng đã để lại những dấu ấn lớn như cố bác sĩ Hoàng Cơ Trường; anh hùng Trần Văn Bá; nhà báo Đỗ Ngọc Yến… Về phía nhà văn, nhà thơ, người ta thấy tác giả đề cập tới những tên tuổi quen thuộc như Nguyễn Tất Nhiên, Bùi Bảo Trúc, Đoàn Kế Tường…

DinhQuangAnhThai 01
Nhà báo Đinh Quang Anh Thái (Hình Triết Trần)



Có dễ vì Đinh Quang Anh Thái từng “neo” sinh mạng mình ở những “bờ bến sinh tử” thời sự khác nhau, nên “Ký” của ông đã được chào đón với nhiều tin cậy, thiện cảm, giữa cảnh “chợ chiều” của sinh hoạt chữ, nghĩa ngày một thêm lạnh, nhạt, co cụm…

Tuy nhiên, trước hết, chúng ta cũng nên hiểu “ký” là tên gọi chung của thể loại văn xuôi vốn gần với bộ môn báo chí hơn là thể loại truyện ngắn, truyện dài hoặc tiểu thuyết…

Nói chung, theo định nghĩa thì nội dung căn bản của Ký sự, Hồi ký hoặc Bút ký thường thiên về ghi chép các sự kiện có tính cách cá nhân trong đời thường; mô tả và tưởng nhớ của tác giả về một quá khứ xa, gần nào đó mà “chính diện” thường là những nhân vật hay sự việc mà tác giả có mối liên hệ đặc biệt; hoặc đó là những trang văn xuôi ghi lại một (những) cảnh vật mà tác giả đã mắt thấy, tai nghe trong những chuyến đi của mình. Bút ký tái hiện người và sự vật xen kẽ nhau một cách sinh động, phong phú. Nhưng qua đó, người đọc biết được cảm nghĩ, quan điểm của tác giả qua từng trường hợp…

Tuy nhiên dù với khuynh hướng nào thì phạm trù của “ký” vẫn ở bên kia đường biên hư cấu, tưởng tượng. Và, một tác phẩm thuộc thể loại “ký” sẽ có gíá trị đáng kể, nếu nội dung của chúng là những dữ kiện hoặc kỷ niệm của riêng tác giả đó.

Tôi nghĩ, thật hạnh phúc cho những độc giả của Đinh Quang Anh Thái qua tác phẩm “Ký”, khi tác phẩm này hội đủ những đòi hỏi, để “Ký” của họ Đinh, chẳng những là một “ký” đúng nghĩa mà, còn xót, buốt dữ kiện, cùng những cảm nhận cá nhân rất độc đáo của tác giả.

Hơn thế nữa, với tôi, khi tổng hợp 12 bút ký của Đinh Quang Anh Thái, trong tác phẩm “Ký” này, người đọc sẽ có được một tấm gương, phản chiếu mọi góc khuất của những tên tuổi cá nhân - - Hay phóng lớn những bi kịch của từng lớp người, đại diện cho nhiều tầng lớp xã hội mà, khi ráp nối lại, tác phẩm sẽ cho chúng ta thấy cả một chiều dài nhân sinh, chiều dài lịch sử xương, máu buồn / vui một dân tộc, một tổ quốc. (Đó là một thứ “ký ức tập thể” theo cách nói của Carl Gustav Jung) (1)

Mở vào “Ký” của mình, nhân vật đầu tiên được Đinh Quang Anh Thái đề cập là “Bác Năm Tường ‘Phi Lạc Náo Chí Hòa’ ”, thời điểm tháng giêng năm 1979, tại trại giam T20 Phan Đăng Lưu (Gia Định); khi họ Đinh được giới thiệu, “ra mắt” nhà văn nổi tiếng Hồ Hữu Tường, có đoạn:

“Một buổi sáng, kẻng vừa điểm, báo hiệu giờ làm việc của trại, công an quản giáo trại giam, tay cầm danh sách đến từng phòng đọc tên tù nhân phải chuyển trại. Không khí ồn lên như cái chợ. Tiếng ‘cục tác’ vang từ phòng này qua phòng khác. Hầu như mọi người ai cũng ngoác miệng kêu lên thành tiếng như gà sắp bị đem đi cắt cổ. Tiếng kêu truyền khắp nơi nghe như âm thanh một lò sát sinh.

“Chả là tù nhân gọi những lần chuyển trại là ‘bắt gà’. Hình ảnh người ta thò tay vào trong chuồng lùa bắt từng con gà đem đi giết lấy thịt gây ra sự hoảng loạn cho loài gia cầm này ra sao, thì cảnh của các trại giam mỗi khi có lệnh chuyển phòng, hay chuyển trại, cũng y như thế. Người đi ưu tư lo lắng, không biết rồi đi về đâu; người ở lại buồn bã, không biết ở là tội nặng hay đi là tội nhẹ.

“Từ phòng 5 khu C2, tôi và một số người nữa bị chuyển sang phòng 2 khu A, nhập cùng tù nhân từ các phòng giam khác. Chuyến chuyển phòng lần này giúp tôi rút ngắn được hình phạt còng tay 90 ngày vì tội… đánh ăng ten.

“Bước chân vào phòng giam mới, tôi vui mừng vì gặp lại hai bạn tù cùng ở với nhau những tháng trước đó nơi phòng 5 khu C1, là anh Hồ Chánh và anh Nguyễn Văn Lịch. Chưa kịp bỏ những vật dụng nhếch nhác của đời tù xuống đất, anh Lịch nắm tay tôi kéo về phía góc phòng và giới thệu tôi với một ông già mà mới nhìn, tôi biết ngay là nhân vật tiếng tăm lừng lẫy: Hồ Hữu Tường. Anh Lịch nói, bác Năm, thằng Thái nè, nó chính là thằng ‘Giao’ mà anh Linh định đưa đến gặp bác Năm lúc chưa bị bắt đó…” (Ký, tr, 25 & 26)

(Kỳ sau tiếp)
_____

Chú thích:

(1) Carl Gustav Jung sinh ngày 26 tháng 7 năm 1875, mất ngày 6 tháng 6 năm 196, là một bác sĩ tâm thần, một nhà tâm lý học Thụy Sĩ. Ông nổi tiếng nhờ ông thành lập một trường phái Tâm Lý học mới có tên là "Tâm Lý Học Phân Tích"(‘analytical psychology’) nhằm phân biệt với trường phái "Phân Tâm Học" (‘psychoanalysis’) của Sigmund Freud.

Jung được xem là một trong các nhà tâm thần học hiện đại tiên phong trong cách nhìn nhận về hệ tâm trí người như là thứ có "bản chất tôn giáo", và lấy đó làm trung tâm điểm cho mọi khảo cứu. Ông cũng nổi tiếng là một người chuyên nghiên cứu về biểu tượng học và phân tích giấc mơ. Mặc dù dành phần lớn thời gian cho việc trị liệu lâm sàng, nhưng Jung cũng viết nhiều công trình về các lĩnh vực khác có liên quan, như các tác phẩm về triết học phương Đông và phương Tây, về Giả Kim Thuật, Thiên văn học, xã hội học, văn học nghệ thuật. Jung khảo xét sâu xa về cái được gọi là Thành toàn bản ngã – Individuation (Phân biệt: thuật ngữ này khác với Individulism – cá nhân chủ nghĩa), đây là một tiến trình tâm lý nhằm thống hợp các mặt đối lập của hệ tâm trí là Vô thức và Ý thức trên cơ sở vẫn giữ mối liên hệ "tự hành" tương đối của chúng, giúp một cá nhân trở nên Thành Toàn. Khái niệm này là hạt nhân lý luận của học thuyết Tâm lý học phân tích. Jung cũng tạo sinh ra rất nhiều thuật ngữ tâm lý khác, như Nguyên Mẫu, Ký ức tập thể, Phức cảm, Đồng Hiện (Synchronicity - có phần giống với thuyết "đồng thanh tương ứng - đồng khí tương cầu". Là những "Ngẫu nhiên có ý nghĩa", theo một cách thức Nhân - Quả phi tuyến tính như Butterfly effect)… (Nguồn Bách Khoa ToànThư Mở / Wikipedia).

Ý kiến bạn đọc
08 Tháng Hai 20235:57 SA
Khách
Tôi Dương Đình Minh Sơn, chuyên viên nghiên cứu văn hóa cổ truyền dân tộc. Tôi có sách "Giải mã biểu tượng văn hóa Nõ Nường" (Nõ Nường như Linga Yoni của Ấn Độ -văn hóa Chăm ở Việt Nam) sách do nhà nước đặt hàng Nxb Đại học Quốc gia xuất bản 2016 Nhưng ở trong nước thì họ không trọng văn hóa cổ truyền mà chú ý văn hóa dân gian. Do đó, tôi muốn gửi bảo thảo cho Nxb người Việt Books để Nxb xem, in công bố rộng rãi để những nhà nghiên cứu văn hóa cổ truyền dân tộc ở nước ngoài thưởng thức. Kính mong Nxb Người Việt Books hồi âm cho tôi Email: duongdinhminhson2012@gmailcomxin cảm ơn
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
29 Tháng Mười Một 202312:00 SA(Xem: 16703)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
14 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 11969)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
12 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 18744)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
06 Tháng Chín 202312:00 SA(Xem: 8940)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
02 Tháng Tám 202312:00 SA(Xem: 8008)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
21 Tháng Năm 202312:00 SA(Xem: 33253)
Bài thơ đầu tiên (?) của Tô Thùy Yên được giới thiệu trên Sáng Tạo, gây tiếng vang lớn và, dư âm của nó, kéo dài nhiều năm sau, là “Cánh đồng con ngựa chuyến tàu” viết tháng 4 năm 1956.
27 Tháng Tư 20239:42 SA(Xem: 5229)
Nói cách khác, theo tôi, Vĩnh Quyền nhà văn đã vượt trên chính mình. Điều không dễ với khá nhiều người cầm bút, còn lại.
16 Tháng Ba 202312:00 SA(Xem: 9084)
Người đầu tiên hăm hở xắn tay áo, bước vào lãnh vực xuất bản, giai đoạn sơ khai, là ông Đỗ Ngọc Tùng, nhà Đại Nam
02 Tháng Ba 202312:00 SA(Xem: 9905)
Tôi không rõ thời gian ở VN trước tháng 4-1975, nhà báo Ngọc Hoài Phương có làm thơ nhiều không?
18 Tháng Hai 202312:00 SA(Xem: 19297)
Nếu không kể những nhà xuất bản chuyên nghiệp như nhà Sống Mới, Khai Trí, Đồng Nai, Nguyễn Đình Vượng, hay Lá Bối, An Tiêm, Nam Sơn, Trí Đăng…thì, những nhà xuất bản được điều hành bởi các nhà văn, nhà thơ cũng đã tạo được ít, nhiều tiếng.
Du Tử Lê Thơ Toàn Tập/ Trọn bộ 4 tập, trên 2000 trang
Cơ sở HT Productions cùng với công ty Amazon đã ấn hành Tuyển tập tùy bút “Chỉ nhớ người thôi, đủ hết đời” của nhà thơ Du Tử Lê.
Trường hợp muốn có chữ ký tác giả để lưu niệm, ở Việt Nam, xin liên lạc với Cô Sóc, tel.: 090-360-4722. Ngoài Việt Nam, xin liên lạc với Ms. Phan Hạnh Tuyền, Email:phanhanhtuyen@gmail.com
Ở lần tái bản này, ngoài phần hiệu đính, cơ sở HT Productions còn có phần hình ảnh trên dưới 50 tác giả được đề cập trong sách.
TÁC GIẢ
(Xem: 16703)
Ông là một nhà văn nổi tiếng của miền Nam.
(Xem: 11969)
Từ hồi nào giờ, giới sinh hoạt văn học, nghệ thuật thường tập trung tại thủ đô hay những thành phố lớn. Chọn lựa mặc nhiên này, cũng được ghi nhận tại Saigòn, thời điểm từ 1954 tới 1975.
(Xem: 18744)
Với cá nhân tôi, tác giả tập truyện “Thần Tháp Rùa, nhà văn Vũ Khắc Khoan là một trong những nhà văn lớn của 20 năm văn học miền Nam;
(Xem: 8940)
Để khuây khỏa nỗi buồn của cảnh đời tỵ nạn, nhạc sĩ Đan Thọ đã học cách hòa âm nhạc bằng máy computer.
(Xem: 8008)
Mới đây, có người hỏi tôi, nếu không có “mắt xanh” Mai Thảo, liệu hôm nay chúng ta có Dương Nghiễm Mậu?
(Xem: 417)
Nói một cách dễ hiểu hơn, thơ ông phù hợp với kích cỡ tôi, kích cỡ tâm hồn tôi, phù hợp với khả năng lãnh nhận, thu vào của tôi, và trong con mắt thẩm mỹ tôi,
(Xem: 756)
Chúng tôi quen anh vào cuối năm 1972.
(Xem: 981)
Anh chưa đến hay anh không đến?!
(Xem: 22284)
Giờ đây tất cả mọi danh xưng: Nhà văn. Thi sĩ. Đại thi hào. Thi bá…với con, với mẹ, với gia đình nhỏ của mình đều vô nghĩa. 3 chữ DU-TỬ-LÊ chả có mảy may giá trị, nếu nó không đứng sau cụm từ “Người đã thoát bệnh ung thư”.
(Xem: 13822)
Nấu cơm là công việc duy nhất trong ngày có liên quan đến cộng đồng gia đình, mà, gần đây Bố đã được miễn, vì cả nhà cứ bị ăn cơm sống hoài.
(Xem: 19050)
Tình Sầu Du Tử Lê - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Phạm Duy - Tiếng hát: Thái Thanh
(Xem: 7737)
Nhưng, khi em về nhà ngày hôm nay, thì bố của em, đã không còn.
(Xem: 8636)
Thơ Du Tử Lê, nhạc: Trần Duy Đức
(Xem: 8343)
Thời gian vừa qua, nhà thơ Du Tử Lê có nhận trả lời phỏng vấn hai đài truyền hình ở miền nam Cali là SET/TV và V-Star-TV.
(Xem: 10886)
Triển lãm tranh của Du Tử Lê, được tổ chức tại tư gia của ông bà Nhạc Sĩ Đăng Khánh-Phương Hoa
(Xem: 30528)
Tôi gọi thơ Du Tử Lê là thơ áo vàng, thơ vô địch, thơ về đầu.
(Xem: 20708)
12-18-2009 Nhà thơ Du Tử Lê phỏng vấn nhạc sĩ Thân Trọng Uyên Phươn
(Xem: 25300)
Khi gối đầu lên ngực em - Thơ Du Tử Lê - Nhac: Tịnh Hiếu, Khoa Nguyễn - Tiếng hát: Đồng Thảo
(Xem: 22779)
Người về như bụi - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Quốc Bảo - Tiếng hát: Kim Tước
(Xem: 21556)
Hỏi chúa đi rồi em sẽ hay - Thơ: Du Tử Lê - Nhạc: Hoàng Thanh Tâm - Tiếng hát: Tuấn Anh
(Xem: 19612)
Khái Quát Văn Học Ba Miền - Du Tử Lê, Nguyễn Mạnh Trinh, Thái Tú Hạp
(Xem: 17924)
2013-03-30 Triển lãm tranh Du Tử Lê - Falls Church - Virginia
(Xem: 19110)
Nhạc sĩ Đăng Khánh cư ngụ tại Houston Texas, ngoài là một nhạc sĩ ông còn là một nha sĩ
(Xem: 16791)
Triển Lãm Tranh Du Tử Lê ở Hoa Thịnh Đốn
(Xem: 15988)
Triển lãm Tranh và đêm nhạc "Giữ Đời Cho Nhau" Du Tử Lê đã gặt hái sự thành công tại Seattl
(Xem: 24314)
Nhà báo Lê Văn là cựu Giám Đốc đài VOA phần Việt Ngữ
(Xem: 31736)
ngọn cây có những trời giông bão. ta có nghìn năm đợi một người
(Xem: 34785)
Cung Trầm Tưởng sinh ngày 28/2/1932 tại Hà Nội. Năm 15 tuổi ông bắt đầu làm thơ,