Trò chuyện với nhà văn Đào Hiếu (Kỳ 06)

* Độc giả Vỹ:

Hầu như mọi người đều nhận thấy tiểu thuyết hay truyên dài của ông thường dựa trên những dữ kiện thực. Phần hư cấu có rất ít. Vậy cá nhân ông đánh giá thế nào về những truyện hoàn toàn được xây dựng trên hư cấu?

* Đào Hiếu trả lời:

Tôi không nghĩ rằng có thể có “những truyện hoàn toàn xây dựng trên hư cấu”. Bởi vì một tác phẩm văn chương luôn phải có nhân vật, dù đó là một bài thơ cũng có “nhân vật” thấp thoáng trong các vần điệu, các hình tượng, các cảm xúc, nỗi buồn, niềm vui hay sự hờn giận. Đó là những thuộc tính của con người. Những con người ấy có thể là chính tác giả, bạn bè, người yêu hay kẻ
thù của tác giả… tức là những con người cụ thể nào đó, từng va chạm, từng yêu, ghét… tác giả. Chính vì thế mà dù hư cấu cỡ nào thì văn chương cũng mang dấu vết của “những dữ kiện thực” như ông nói. Nó không thể sinh ra từ hư vô hay từ một hành tinh khác. Thậm chí tôi còn nghĩ: không hề có tác phẩm nào gọi là hư cấu. Tất cả đều được “bứng” từ cuộc sống đem trồng vào mảnh đất nghệ thuật, còn việc nó sẽ đâm chồi nảy lộc như thế nào, đơm hoa kết trái ra sao, thì còn tuỳ vào tay nghề của nhà văn và trình độ thưởng ngoan của độc giả.

Nhà văn là người đem giấc mơ của mình gửi vào giấc ngủ của người đọc, gửi vào trí tưởng tưởng và tâm trạng của người đọc. Nếu tác phẩm văn chương không làm được chuyện ấy thì nó đã thất bại. Nó thất bại vì nó “giả”. Và “giả” thì hoàn toàn khác với hư cấu.